verapamil

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ڤێراپامیل دەرمانێکی بەهێزە کە دەچێتە ناو پۆلی Calcium channel blockersەوە. ئەم پۆلە دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی چەندین نەخۆشی بەکاردێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ڤێراپامیل بەشێکە لە گروپی phenylalkylamine calcium channel blockers. ئەمەش دەبێتە هۆی گۆڕانکاری لە جوڵەی کالیسیۆم لەناو خانەکانی ماسولکەکانی دڵدا. - میکانیزمی کردار: ڤێراپامیل بە رێگەی بەستنی بە L-type calcium channels کار دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ڕێژەی كەلسيۆمی کە دەچێتە ناو خانەکانی ماسولکەکانی دڵەوە، بەمەش خێرایی لێدان و هێزی دڵ کەمدەکاتەوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ڤێراپامیل لە ڕێگەی دەمەوە بەرزە، بەڵام دەگۆڕێت بە پێی جۆری دەرمانەکە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی ڤێراپامیل نزمە، واتە بەشێکی زۆری لە جگەر دەچێتە ناو مەترسییەکانی جگەرەوە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ڤێراپامیل لە خوێندا لە نێوان ٣ بۆ ٧ کاتژمێر دەگۆڕێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما بە دوای ١-٢ کاتژمێر دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بۆ چارەسەرکردنی high blood pressure (Hypertension)، tachycardia (خێرایی لێدانی دڵ)، arrhythmias (نارێکی لێدانی دڵ). - بەکارهێنانی لاوەکی: ڤێراپامیل بۆ چارەسەرکردنی angina pectoris (ئازاری سنگ) بەکاردێت. - مەرجەکانی ئامانج: گرنگی ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی supraventricular tachycardia یە. - سودەکانی چارەسەرکردن: ڤێراپامیل دەتوانێت بە شێوەیەکی کاریگەر نیشانەکانی high blood pressure و angina pectoris کەم بکاتەوە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی ڤێراپامیل لە دوای چەند دەقیقەوە بۆ چەند کاتژمێرێک دەردەکەوێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەپەڕێت لەگەڵ جۆری دەرمانەکەوە. - کارلێکەکانی دەرمان: ڤێراپامیل دەتوانێت کارلێکی نەرێنی لەگەڵ دەرمانی تر بکات، بۆ نمونە beta-blockers, digoxin, و certain antibiotics. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری دەگۆڕێت و پێویستی بە چاودێری پزیشکی هەیە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ڤێراپامیل دەتوانێت هەندێک کاریگەری لاوەکی هەبێت. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی blood pressure، کەمکردنەوەی heart rate، و کەمکردنەوەی risk of cardiovascular events. - گرنگی کلینیکی: ڤێراپامیل ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتی دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە، پێویستە بە پێی ڕێنمایی پزیشک بەکاربهێنرێت.

نیشانەکان

• * ڤێراپامیل بۆ چارەسەرکردنی پەستانی خوێنی بەرز (Hypertension) بەکاردێت، بە تایبەت لە حاڵەتێکدا کە دەرمانەکانی تری کەمکردنەوەی پەستانی خوێن کاریگەر نەبن.
• * ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی نائاسایی لێدانی دڵ (Arrhythmias)، بەتایبەت supraventricular tachycardia بەکاردێت.
• * ڤێراپامیل بۆ کەمکردنەوەی ئازاری سنگ (Angina) بەکاردێت کە لە ئەنجامی کەمبوونی خوێن گشتاندن بۆ دڵ دروست دەبێت.
• * لە هەندێک حاڵەتی تایبەتدا، ڤێراپامیل بۆ چارەسەرکردنی migraines بەکاردێت.

کارەساتەکان

• * کاریگەرییە لاوەکییە باوەکان بریتین لە: سەرئێشە، سستی، بواربوونی دەم، ورمکردنی پێ و قاچ، و قەبزی. ئەمانە بە شێوەیەکی گشتی کەم باریگەر و کاتیین.
• * کاریگەرییە لاوەکییە جیددییەکان بریتین لە: کەمبوونی بەهێزی دڵ، هەڵئاوسانی دەم و زمان (angioedema)، دڵتێکەڵهاتنی و ڕشانەوە. لە حاڵەتی دروستبوونی ئەم کاریگەرییانە، پێویستە زوو سەردانی پزیشک بکرێت.
• * هەندێک کەس دەتوانن گرفت لەگەڵ پەستانی خوێن یان لێدانی دڵ روبەڕوون ببێتەوە. لەو حاڵەتانەشدا دەبێت پەیوەندی بە پزیشکەوە بکرێت.
• * کەمبونەوەی ئاستی کلسیم لە خوێندا دەتوانێت لە ئەنجامی بەکارهێنانی ڤێراپامیل درووست ببێت، لەوانەیە ئەمەش پێویستی بە چارەسەری پزیشکی هەبێت.

ئاگادارییەکان

• * پێویستە بە گشتی ڤێراپامیل بە پێی ڕێنمایی پزیشک بەکاربهێنرێت
• چونکە کاریگەری لەسەر دڵ و جگەر هەیە. * پێویستە دەرمانەکە لەگەڵ خواردندا بخورێت. * ڕاگرتنی یەکجارەکی بەکارهێنانی ڤێراپامیل دەبێتە هۆی هەندێک کاریگەری نەرێنی.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو:
• * دۆزی ئاسایی بۆ پەستانی خوێنی بەرز (Hypertension): ١٢٠ بۆ ٢٤٠ ملیگرام لە ڕۆژێکدا، بە دوو یان سێ جار.
• * دۆزی بۆ angina: ٨٠ بۆ ١٢٠ ملیگرام لە ڕۆژێکدا، بە چەند جارێک.
• * دۆزی بۆ arrhythmias: دۆز دەگۆڕێت بە پێی جۆری نەخۆشییەکە.
• * دۆزی بۆ migraines: دۆز دەگۆڕێت بە پێی جۆری نەخۆشییەکە.
• منداڵان:
• * بەکارهێنانی ڤێراپامیل لە منداڵاندا پێویستی بە چاودێری پزیشکی هەیە.
• * دۆز بە پێی تەمەن و کێشی منداڵەکە دەستنیشان دەکرێت.
• * بەکارهێنانی لە منداڵاندا تەنیا لە ژێر چاودێری پزیشکدا دەبێت.
• * دۆزی زیاد لەوەی پێویست دەبێتە هۆی کاریگەرییە لاوەکییەکانی.

دووگیانی یان شیردەر

• * پێویستە بە گشتی ڤێراپامیل بە پێی ڕێنمایی پزیشک بەکاربهێنرێت، چونکە کاریگەری لەسەر دڵ و جگەر هەیە. * پێویستە دەرمانەکە لەگەڵ خواردندا بخورێت. * ڕاگرتنی یەکجارەکی بەکارهێنانی ڤێراپامیل دەبێتە هۆی هەندێک کاریگەری نەرێنی.

تاگ