apixaban

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئەپیکسابان دەرمانێکی دژە لەشێدارییە کە بۆ ڕێگریکردن لە لوتکە (thrombosis) بەکاردێت. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی تایبەت کاریگەری لەسەر فاکتۆری Xa هەیە کە پێکهاتەیەکی گرینگی پرۆسەی لەشێدارییە. ئەم دەرمانە لە گروپی Direct Factor Xa inhibitors دایە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: Apixaban پێکهاتەیەکی کیمیایی هەیە کە بە شێوەیەکی تایبەت دەبێتە هۆی ڕێگرتن لە دروستبوونی لوتکە. ئەم دەرمانە بەهۆی بەستنی بە Factor Xa وە ڕێگری دەکات لە دروستبوونی لوتکەی خوێن. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی مەترسییەکانی لەشێداری. - میکانیزمی کردار: Apixaban بە ڕێگەی بەستنی ڕاستەوخۆ بە فاکتۆری Xa کە ئەنزیمی گرینگی پرۆسەی لەشێدارییە، کاریگەرییەکانی خۆی دەخاتە ڕوو. ئەم بەستنانە ڕێگری دەکات لە دروستبوونی thrombin ، کە ئەویش پێکهاتەیەکی گرینگی پرۆسەی لەشێدارییە. بەم شێوەیە، ڕێگری لە دروستبوونی لوتکە دەکات. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی Apixaban بەرزە و بە شێوەیەکی خێرا لە ڕێگەی گەدەوە دەمژێت. هەڵمژینی دەرمان دەگۆڕێت بەپێی خواردنی خۆراک، بەڵام گۆڕانکارییەکان زۆر نین. بۆ ئەوەی ڕێژەی مژین بە شێوەیەکی بەردەوام بێت، دەبێت لەگەڵ خواردن یان بێ خواردن بەکاربهێنرێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی Apixaban بەرزە. واتە، بڕێکی زۆر لە دەرمان لە خوێندا دەمێنێتەوە، کە دەبێتە هۆی کاریگەری بەردەوام. ئەم بەردەستبوونە بۆ چارەسەرکردن زۆر گرینگە. ڕێژەی بەردەستبوونی زیندەیی لە نێوان کەساندا جیاوازە. - نیوە تەمەن: نیوەتەمەنی Apixaban واتە ماوەیەکە کە نیوەی دەرمان لە خوێندا نامێنێت، نزیکەی 12 کاتژمێرە. بەڵام ئەم ماوەیە دەگۆڕێت بەپێی تەمەن و کارەکانی گورچیلە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما واتە بەرزترین ئاستی دەرمان لە خوێندا، دواى بەکارهێنانی یەک جار دەرمان دەگاتە ئاستێکی دیاری کراو. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بەکارهێنانی سەرەکی Apixaban ڕێگریکردنە لە لوتکەی خوێن لە دڵ و جگەر. ئەمەش بۆ ئەو کەسانەی مەترسی لوتکەی خوێنیان زۆرە، یان دوای نەشتەرگەرییەکانی دڵ. دەتوانرێت بەکاردێت بۆ ڕێگریکردن لە atrial fibrillation. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکارهێنانی لاوەکی Apixaban دەتوانێت بۆ چارەسەرکردنی لوتکەی خوێن لە قاچ و جگەر بەکاربهێنرێت. ئەمەش دوای لێکۆڵینەوە و پشکنین لەلایەن پزیشکەوە ڕێکدەخرێت. بۆ هەموو حاڵەتێک شایانی بەکارهێنان نییە. - مەرجەکانی ئامانج: Apixaban بۆ چارەسەرکردنی چەند مەرجێکی تایبەت بە Deep Vein Thrombosis (DVT) و Pulmonary Embolism (PE) بەکاردێت. دەتوانرێت بەکاردێت بۆ ڕێگریکردن لە لوتکەی دوبارە لەم حاڵەتانەدا. گرینگە لەژێر چاودێری پزیشکدا بەکاربهێنرێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: سودەکانی چارەسەرکردن لەگەڵ Apixaban کەمکردنەوەی مەترسی لوتکەی خوێنە. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی مەترسییەکانی stroke و myocardial infarction (MI) لە کەسانی atrial fibrillation. چاکبوونەوەی خێراتر لە حاڵەتەکانی DVT و PE. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی Apixaban زوو دەردەکەون. بەڵام ماوەیەکی کورت دەخایەنێت. بۆ بەدەستهێنانی کاریگەری بەردەوام، پێویستە بە شێوەیەکی بەردەوام بەکاربهێنرێت. سەرەتاى کاریگەری بەپێی حاڵەتەکە جیاوازە. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی Apixaban بەردەوامە، بەڵام دەگۆڕێت بەپێی دۆزی بەکارهێنان و تەمەنی نەخۆش. ماوەی کارکردن لە حاڵەتی ڕێگرتن لە لوتکە جیاوازە لە حاڵەتی چارەسەرکردنی لوتکە. پزیشک دیاری دەکات. - کارلێکەکانی دەرمان: Apixaban دەتوانێت کارلێک بکات لەگەڵ دەرمانەکانی تر. بۆیە گرینگە پزیشک ئاگادار بکرێتەوە لە هەموو دەرمانەکانی تری کە نەخۆش بەکاری دەهێنێت. هەندێک دەرمان دەتوانن کاریگەری Apixaban بگۆڕن. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری Apixaban بەپێی حاڵەتەکە و بڕی دەرمان دەگۆڕێت. بەشێوەیەکی گشتی بۆ ڕێگریکردن لە لوتکە، ماوەی چارەسەرکردن درێژخایەنە. چارەسەرکردنی لوتکە ماوەیەکی کورتتر دەخایەنێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت:Apixaban دەرمانێکی بەهێزە بۆ ڕێگریکردن لە لوتکەی خوێن. بەکارهێنانی ئاسانە و دەتوانرێت لە ماڵەوە بەکاربهێنرێت. گرنگە بەپێی ڕێنماییەکانی پزیشک بەکاربهێنرێت. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسی لوتکەی خوێن ، kەمکردنەوەی مەترسی سکۆک و هێرشی دڵ، چارەسەرکردنی لوتکەی خوێن لە حاڵەتی DVT و PE. باشتربوونی جۆری ژیان. - گرنگی کلینیکی: Apixaban دەرمانێکی گرینگە لە چارەسەرکردنی لوتکەی خوێندا. بەکارهێنانی ئەم دەرمانە لە زۆر لێکۆڵینەوەدا بەسود و کارامە سەلمێنراوە. بەکارهێنانی لە زۆر وڵاتدا ڕێگەپێدراوە. - پرۆفایلی سەلامەتی: بە گشتی Apixaban دەرمانێکی ئاسایە، بەڵام دەتوانێت کاریگەری لاوەکی هەبێت. گرینگە بەپێی ڕێنماییەکانی پزیشک بەکاربهێنرێت. بەکارهێنانی بێ ڕێنمایی پزیشک مەترسییەکانی زیاد دەکات.

نیشانەکان

• * Apixaban بۆ ڕێگریکردن لە لوتکەی خوێن لە کەسانی گەورەدا بەکاردێت کە نەخۆشی atrial fibrillationیان هەیە. ئەمەش مەترسی سکۆک و مەرگ کەمدەکاتەوە.
• * ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی لوتکەی خوێن لە قاچدا (Deep Vein Thrombosis یان DVT) و لوتکەی خوێن لە سییەکاندا (Pulmonary Embolism یان PE) بەکاردێت. ئەمەش نیشانەکانی دەرمان دەکەوێت و چاکبوونەوە خێراتر دەبێت.
• * Apixaban بۆ ڕێگریکردن لە دوبارەبوونەوەی لوتکەی خوێن لە قاچدا و لوتکەی خوێن لە سییەکاندا بەکاردێت، دوای چارەسەرکردنی سەرەتایی. ئەمەش مەترسی دوبارەبوونەوەی لوتکە کەمدەکاتەوە.
• * لە هەندێک حاڵەتی تایبەتدا پزیشک دەتوانێت Apixaban بۆ چارەسەری حاڵەتەکانی تر بەکاربهێنێت، بەڵام ئەمە پێویستی بە لێکۆڵینەوەی زیاتر هەیە .

کارەساتەکان

• * کاریگەرییە لاوەکییەکانی باو: خوێن بەربوونی بچووک لە جەستە، هەست کردن بە سەرئێشە، هەستکردن بە سستی ، هەرس ناجێگیر. ئەمانە بە گشتی سووک و کاتیین.
• * کاریگەرییە لاوەکییە دەگمەن و جیددییەکان: خوێن بەربوونی جیددی (بەتایبەت لە مێشک، گەدە، یان جگەر)، هەڵاوسانی چاو، سەرئێشەی جیددی، هەوکردنی پێست. هەر کاتێک یەکێک لەم نیشانانەت بەدی کرد، دەبێت بە زووترین کات سەردانی دکتۆر بکەیت.
• * کاریگەرییە لاوەکییەکانی تر: ئازاری گەدە، قەبزی، دڵ تێکچوون، راشێوە، هەڵاوسانی قاچ . ئەم نیشانانە گەلێک کەمن. بەڵام ئاگادار بە.
• * گرینگە: هەر کاتێک توشی خوێن بەربوونێکی جیددی بوویت، بەتایبەت لە مێشک، گەدە، یان جگەر؛ یان توشی هەڵاوسانی ناگه هان بوویت؛ یاخود نیشانەکانی حەساسێتیت بەدی کردووە، بە زوترین کات سەردانی دکتۆر بکە.

ئاگادارییەکان

• * بەکارهێنانی ئەم دەرمانە لە کەسانی بە تەمەندا پێویستی بە چاودێری تایبەت هەیە. * بەکارهێنانی ئەم دەرمانە لە کەسانی کێشەی گورچیلە یان جگەریان هەیە پێویستی بە دۆزێکی کەمتر هەیە. * مەترسی خوێن بەربوون زیاد دەکات. * ئاگادار بە لە هەموو کاریگەرییە لاوەکییەکان.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو:
• * بۆ چارەسەری DVT و PE: 5 mg دوو جار لە ڕۆژێکدا، بۆ ماوەی 5
• 10 ڕۆژ.
• * بۆ ڕێگریکردن لە لوتکەی خوێن لە قاچدا دوای نەشتەرگەری: 2.5 mg دوو جار لە ڕۆژێکدا.
• * بۆ ڕێگریکردن لە لوتکەی خوێن لە کەسانی atrial fibrillation: 5 mg دوو جار لە ڕۆژێکدا. دۆز دەگۆڕێت بەپێی حاڵەتی نەخۆش. تایبەت بۆ کەسانی بە تەمەن و کێشەی گورچیلە دۆزەکە دەگۆڕێت. دۆزی بەرزترین 5 mg دوو جار لە ڕۆژێکدا.
• * دۆزەکە دەگۆڕێت بەپێی کارەکانی گورچیلە و جگەر.
• منداڵان:
• * زانیاری بەردەست نییە

دووگیانی یان شیردەر

• * بەکارهێنانی ئەم دەرمانە لە کەسانی بە تەمەندا پێویستی بە چاودێری تایبەت هەیە. * بەکارهێنانی ئەم دەرمانە لە کەسانی کێشەی گورچیلە یان جگەریان هەیە پێویستی بە دۆزێکی کەمتر هەیە. * مەترسی خوێن بەربوون زیاد دەکات. * ئاگادار بە لە هەموو کاریگەرییە لاوەکییەکان.

تاگ