amikacin

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئەم دەرمانە دەچێتە ناو پۆلی ئەنتیبیۆتیکی ئەمینۆگلیگۆسایدەوە کە بەکار دێت بۆ کوشتنی بەکتریا. ئەم پۆلە دەرمانە مۆلیکۆلە بچووکەکانیان هەیە کە بە ئاسانی دەچنە ناو خانەکانی بەکتریا و دەبنە هۆی لەناوچوونیان. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەمیکاسین ئەندامێکی گروپی ئەمینۆگلیگۆسایدە. ئەم گروپە دەرمانە بە شێوەیەکی تایبەت کاریگەرن لەسەر جۆرێکی دیاریکراوی بەکتریا. - میکانیزمی کردار: ئەمیکاسین بەوە کار دەکات کە پێکھێنانی پرۆتینی بەکتریا دەوەستێنێت. بەوەش دەبێتە هۆی کوشتنی خانەکانی بەکتریا. ئەم پڕۆسەیە بە Inhibition of protein synthesis ناسراوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: لە دوای دەرزی لێدان، ئەمیکاسین بەخێرایی دەچێتە ناو خوێنەوە. ڕێژەی مژینی لە ڕێگەی دەرزی لێدانەوە بەرزە، بەڵام لە ڕێگەی دەمەوە Absorption ناکات. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەشێکی زۆر بچووکی ئەمیکاسین Bioavailability لەدوای دەرزی لێدان لە جەستەدا دەمێنێتەوە، چونکە زۆر بەخێرایی لە جگەر و گورچیلەدا دەچێتە دەرەوە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ئەمیکاسین لە خوێندا (Half-life) لە نێوان ٢ بۆ ٣ کاژێردایە، بەڵام ئەمە لەوانەیە بگۆڕێت بەپێی renal function . - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration) لە دوای دەرزی لێدان بە زووترین کات دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی Infections لەلایەن بەکتریایەوە بە تایبەت ئەو بەکتریایانەی کە بەرامبەر بە ئەنتیبیۆتیکەکانی تر بەرگرییان هەیە. - بەکارهێنانی لاوەکی: پێدانی ئەمیکاسین وەک چارەسەرێکی هاوبەش لەگەڵ ئەنتیبیۆتیکەکانی تر لە بەرامبەر هەندێک جۆرە Infection دا. - مەرجەکانی ئامانج: ئەم دەرمانە بەکار دێت بۆ چارەسەرکردنی infections لە سییەکان، پێست، میز، و central nervous system. - سودەکانی چارەسەرکردن: ئەمیکاسین کارێکی بەهێزی هەیە لە کوشتنی بەکتریا، و دەتوانێت infection لەناو ببات. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەری ئەمیکاسین لە کاتێکی کورتدا دەردەکەوێت، بەڵام دەپێویستێت بۆ ماوەیەکی دیاریکراو بەردەوام بێت بۆ ئەوەی 感染 بکوشێت. - ماوەی کارکردن: ماوە کاریگەری ئەمیکاسین کورت دەبێت. - کارلێکەکانی دەرمان: ئەمیکاسین دەتوانێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر کارلێک بکات، بەتایبەت دەرمانەکانی گورچیلە. گرنگە پزیشک ئاگاداربێت لەهەموو دەرمانەکانی تر کە نەخۆشەکە بەکاری دێنێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری ئەمیکاسین بەپێی جۆری infection و تەندروستی نەخۆشەکە جیاوازە، و دەبێت لە لایەن پزیشکەوە دیاری بکرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ئەمیکاسین دژە بەکتریاییەکی بەهێزە و لە چارەسەرکردنی infections کە بەرامبەر بە ئەنتیبیۆتیکەکانی تر بەرگرییان هەیە، زۆر گرنگە. - سوودەکانی: ئەمیکاسین دەتوانێت ژیانی نەخۆشەکان ڕزگار بکات لە هەندێک حاڵەتی severe infection . - گرنگی کلینیکی: ئەمیکاسین گرنگی کلینیکی زۆری هەیە لە چارەسەرکردنی infections سەخت. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەکارهێنانی ئەمیکاسین دەبێت بەڕێگەیەکی چاودێری بکرێت، لەبەر هەندێک لە کاریگەرییە لاوەکییەکانی.

جۆری دەرمان

نیشانەکان

• * ئەمیکاسین بەکار دێت بۆ چارەسەرکردنی infections سەختی باکتریایی کە لەلایەن بەکتریایەکی دیاریکراوەوە دروست بووبێت، وەک Gram
• negative bacteria.
• * ئەم دەرمانە بەکار دێت بۆ چارەسەرکردنی Sepsis ، کە حاڵەتێکی مەترسیدارە کە لەلایەن infection ەوە دروست دەبێت.
• * ئەمیکاسین بەکار دێت بۆ چارەسەرکردنی pneumonia و Endocarditis بەکتریایی.
• * ئەم دەرمانە هەروەها بەکار دێت بۆ چارەسەرکردنی infections لە ڕێڕەوی میزدا، وەک Pyelonephritis .

کارەساتەکان

• * کاریگەرییە باوەکان: ئازاری سەر، سەرلێشێواوی، هەستکردن بە ماندوویی. ئەمانە زۆر باون و بەگشتی کەم گرنگن.
• * کاریگەرییە سەختەکان: Ototoxicity (زیانی گوێ، کە دەتوانێت ببێتە هۆی کەمی بیستن یان هەستکردن بە زەنگی گوێ)، Nephrotoxicity (زیانی گورچیلە، کە دەتوانێت ببێتە هۆی زیادبوونی creatinine لە خوێندا)، Neurotoxicity (زیانی دەمار، کە دەتوانێت ببێتە هۆی لەرین یان weakness). ئەمانە کەمتر باون، بەڵام مەترسیدارن و پێویستیان بە چارەسەری پزیشکی هەیە.

ئاگادارییەکان

• * ئەمیکاسین دەتوانێت زیانی گورچیلە و گوێ دروست بکات (Nephrotoxicity and Ototoxicity). * پێویستە renal function بە شێوەیەکی بەردەوام چاودێری بکرێت لەکاتی بەکارهێنانی ئەمیکاسین. * ئاگاداری hearing loss و dizziness بە.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو:
• * دۆزی ١٥٠ بۆ ٥٠٠ مگ IV یان IM، هەموو ٨ بۆ ١٢ کاژێر، بەپێی severity of infection و renal function .
• * دۆزی گشتی ڕۆژانە نابێت زیاتر بێت لە ١٥ مگ لە هەر کیلۆگرامێکی کێشی لەش، بۆ ماوەیەکی دیاریکراو.
• * ماوەی چارەسەرکردن دەپێویستێت بۆ ماوەیەکی دیاریکراو بەردەوام بێت.
• * ئەگەر کێشەی گورچیلە هەیە، دۆز دەبێت کەم بکرێتەوە.
• منداڵان:
• * دۆز بەپێی تێچوونی کێشی لەش دیاری دەکرێت. بەگشتی، روزانه ١٥ بۆ ٢٠ مگ لە هەر کیلۆگرامێکی کێشی لەش.
• * دۆز دەبێت بەشێوەی دووجار یان سێجار لە ڕۆژێکدا بدرێت.
• * ماوەی چارەسەر بەپێی infection و وەڵامدان دەگۆڕێت.
• * چاودێری بەردەوامی renal function گرنگە لە منداڵان.

دووگیانی یان شیردەر

• * ئەمیکاسین دەتوانێت زیانی گورچیلە و گوێ دروست بکات (Nephrotoxicity and Ototoxicity). * پێویستە renal function بە شێوەیەکی بەردەوام چاودێری بکرێت لەکاتی بەکارهێنانی ئەمیکاسین. * ئاگاداری hearing loss و dizziness بە.

تاگ