trimethoprim-sulfamethoxazole

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەرمانێکی ئەنتیبایۆتیکی بەربەرەکانێکی بەکتریاییە کە لە دوو ماددەی جیاواز پێکهاتووە: Trimethoprim و Sulfamethoxazole. ئەم دوو ماددەیە بەیەکەوە کاردەکەن بۆ کوشتنی بەکتریا. ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی چەندین جۆری هەستیاری بەکتریا بەکاردێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەر: دەرمانێکی کیمیاییە کە دەچێتە ناو گروپی سولفونامید و دی هایدرۆفۆلەت ڕێدۆکتاز ئینھیبیتۆرەکانەوە. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنەکانی ڕێڕەوی میز و میزەڕۆ و هەندێک هەوکردنی تر بەکاردێت. - میکانیزمی کردار: Trimethoprim و Sulfamethoxazole بە شێوەیەکی سینکێرژیک کاردەکەن. Sulfamethoxazole پێشگری لە دروستبوونی ئەسید فۆلیک دەکات، کە بۆ گەشە و زیادبوونی بەکتریا گرینگە. Trimethoprimیش پێشگری لە بەکارهێنانی ئەسید فۆلیکی دروستکراو لە لایەن بەکتریاوە دەکات، بەمەش گەشەی بەکتریا ڕادەگرێت و دەبێتە هۆی کوشتنیان. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی دەرمانەکە لە ڕێگای دەمەوە بەرزە و بەخێرایی دەچێتە ناو خوێنەوە. هەروەها لە ڕێگای ئینجێکشنەوەش بەڕێژەیەکی زۆر مژێنرێت. ڕێژەی مژین دەکرێت کاریگەر بێت، بەپێی ئەو جۆرەی دەرمان و شێوازی بەکارهێنانە کە بەکاردێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: دەرمانەکە بەڕێژەیەکی باش بەردەستە بۆ زیندەوەرەکان و بڕی بەرچاو لە پلازما دەمێنێتەوە بۆ ماوەیەکی درێژ. ئاستی بەردەستبوونی زیندەیی پەیوەندی بە دۆزی دەرمانەکەوە هەیە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی دەرمانەکە لەگەڵ ژمارەیەکی زۆر لە فاکتەرەکاندا پەیوەندیدارە وەکوو تەمەن، کرداری گورچیلە، و دۆخی تەندروستی، بەڵام بەگشتی نیوە تەمەنی لەنێوان 10 بۆ 14 کاتژمێردایە. ئەمەش مانای ئەوەیە کە نیوەی دەرمانەکە لە ماوەی 10 بۆ 14 کاتژمێردا لە لەشی مرۆڤدا دەچێتە دەرەوە. - لوتکەی چڕیی پلازما: پاش 1-4 کاتژمێر لە وەرگرتنی دەرمانەکە لە ڕێگای دەمەوە، لوتکەی چڕیی پلازما بەدەستدێت و پاشان بەشێوەیەکی هێواش دادەبەزێت • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی هەوکردنەکانی ڕێڕەوی میز و میزەڕۆ، وەکوو cystitis and urethritis. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی هەندێك هەوکردنی تر وەکو pneumonias, bronchitis. - مەرجەکانی ئامانج: بەکتریا، بە تایبەت ئەو بەکتریایانەی کە هەستیارن بۆ دەرمانەکە. ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنە بەکتریاییەکانی سیستمێکی دیاریکراو یان بەپێی پەرەسەندنی نیشانەکان بەکاردێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی نیشانەکانی هەوکردن، وەکوو ئازار، تای، و بەکتریا، بە زووترین کات گەیشتن بە چاکبوونەوە. گونجاوە بۆ چارەسەرکردنی چەندین جۆر هەوکردن لە جۆرەکانی جیاوازدا، بەڵام دەبێت لەلایەن پزیشکەوە بەکاربهێنرێت. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: ڕاستەوخۆ دوای وەرگرتن دەست پێدەکات. بەڵام بۆ بەدەستهێنانی باشترین ئەنجام، دەبێت دەرمانەکە بە پێی ڕێنماییی پزیشک بەردەوام بەکاربهێنرێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەرمانەکە پەیوەستە بە جۆری هەوکردن، دۆزی دەرمان، و دۆخی تەندروستی نەخۆشەکەوە. دەکرێت بۆ ماوەیەکی دیاری کراو بەکاربهێنرێت. - کارلێکەکانی دەرمان: دەکرێت کار لەگەڵ دەرمانەکانی تری تێکەڵ بکات. پێویستە پزیشک ئاگاداربێت لە دەرمانەکانی تری کە نەخۆشەکە بەکاری دەهێنێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری بەپێی باری نەخۆشەکە و جۆری هەوکردن دیاری دەکرێت. ئەم مەودایە دەکرێت زۆر جیاواز بێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: کاریگەری بەربەرەکانی زۆربەی جۆرەکانی بەکتریا. - سوودەکانی: چارەسەرکردنی جۆرێکی بەرچاو لە هەوکردنەکانی باو. - گرنگی کلینیکی: دەرمانێکی گرنگە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنە بەکتریاییەکان، بەڵام بەکارهێنانی بەردەوام و بێ پلان ناتەندروست و زیانبەخشە. - پرۆفایلی سەلامەتی: دەرمانێکی ئاساییە بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن.

جۆری دەرمان

نیشانەکان

• * ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنی ڕێڕەوی میز و میزەڕۆ بەکاردێت، وەکوو cystitis و urethritis، کە لەلایەن بەکتریاوە دروستدەبن.
• * بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی bronchitis و pneumonia کە لەلایەن بەکتریاوە دروست دەبن، بەڵام تەنها لە ژێر چاودێری پزیشکدا.
• * چۆکەکانی هەوکردنی گوێی ناوەڕاست لە منداڵدا بەکاردێت، بەڵام تەنها دەرمانێکی یارمەتیدەرە.
• * هەندێک جار بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنی پێست بەکاردێت، بەڵام بەشێوەیەکی سنوردار و تەنها لەلایەن پزیشکەوە.

کارەساتەکان

• * کاریگەرییە لاوەکییە باوەکان: ئازاری سەر، هەرسکردنی دڵەڕاوکێ، دڵ تێکچوون، ڕشانەوە، و ئازاری گەدە، و ئاوسانی پێست. ئەمانە بە شێوەیەکی گشتی کەم و کاتیین و پێویستیان بە چارەسەر نییە.
• * کاریگەرییە لاوەکییە جدییەکان: هەستیاریی مەترسیدار (anaphylaxis)، زەردبوونی پێست یان چاوەکان (jaundice)، هەوکردنی جگەر، کەمی خوێن (leukopenia, thrombocytopenia)، بەرزبونەوەی کڕێتینین لەخوێن، و هەوکردنی گورچیلە. لە حاڵەتی ڕوودانی ئەم کاریگەرییانە پێویستە زوو سەردانی پزیشک بکەیت.

ئاگادارییەکان

• * دەبێت ئاگاداری هەستیاریی بۆ دەرمانەکە بیت. * لە کەسانی کێشەی گورچیلەیان هەیە دۆزی دەرمانەکە کەمدەکرێتەوە. * بۆ ئافرەتانی دووگیان و شیردەر نابێت بەکاربهێنرێت
• مەگەر لەژێر چاودێری پزیشکدا. * دەبێت ئاگاداری کاریگەرییە لاوەکییەکانی دەرمانەکە بیت.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو:
• * دۆزی ئاسایی بۆ هەوکردنی ڕێڕەوی میز، دوو تابلێت (80
• 160 mg Trimethoprim/ 400
• 800 mg Sulfamethoxazole) دوو جار لە ڕۆژێکدا، بۆ ماوەی 10 ڕۆژ.
• * دۆزی دەرمانەکە دەکرێت بە پێی باری نەخۆشەکە و جۆری هەوکردنەکە بگۆڕێت.
• * بەرزترین دۆزی ڕۆژانە، 160 mg Trimethoprim/ 800 mg Sulfamethoxazole نابێت تێپەڕێنێت.
• * لە کەسانی کێشەی گورچیلەیان هەیە دۆزی دەرمانەکە دەبێت کەم بکرێتەوە.
• منداڵان:
• * دۆزی دەرمان بۆ منداڵان بەپێی کێشی جەستەیان دیاری دەکرێت.
• * بە گشتی 6 mg/kg Trimethoprim و 30 mg/kg Sulfamethoxazole ڕۆژانە بە دوو بەش دابەش دەکرێت.
• * هەوکردنی گوێی ناوەڕاست: دۆزێکی جیاواز بەکاردێت، پێویستە لەلایەن پزیشکەوە دیاری بکرێت.
• * لە حاڵەتی هەستیاریی یاخود کاریگەری لاوەکی، دۆزی دەرمان کەمدەکرێتەوە یان ڕادەگیرێت.

دووگیانی یان شیردەر

• * دەبێت ئاگاداری هەستیاریی بۆ دەرمانەکە بیت. * لە کەسانی کێشەی گورچیلەیان هەیە دۆزی دەرمانەکە کەمدەکرێتەوە. * بۆ ئافرەتانی دووگیان و شیردەر نابێت بەکاربهێنرێت، مەگەر لەژێر چاودێری پزیشکدا. * دەبێت ئاگاداری کاریگەرییە لاوەکییەکانی دەرمانەکە بیت.

تاگ