ammoniumchloride

وەسف

• زانیارییە فارماکۆلۆژییەکان: - پۆلی دەرمان و میکانیزمی کارکردنی دەرمان: ئەمۆنیۆم کلۆراید دەرمانێکە کە وەکوو دەرمانی دژە کۆکە (expectorant) و ترشێنەری سیستەمی بەکاردێت. میکانیزمی کارکردنی تەواوی بە تەواوی ڕوون نییە، بەڵام وا دادەنرێت کە بە هاندانی ڕژێنی هەناسەدان و زیادکردنی دەردانی شلەی ناو بۆڕییەکانی هەناسەدان کاردەکات، ئەمەش یارمەتی شلکردنەوەی بەڵغەم و ئاسانکردنی کۆکە دەکات. هەروەها، ئەمۆنیۆم کلۆراید دەتوانێت ترشی خوێن زیاد بکات. - گرووپی کیمیایی و تایبەتمەندییەکانی: ئەمۆنیۆم کلۆراید خوێیەکی ئینئۆرگانیکە کە لە ئایۆنەکانی ئەمۆنیۆم (NH4+) و کلۆراید (Cl-) پێکهاتووە. بە شێوەیەکی ئاسایی وەکوو کریستاڵی سپی یان پۆدەر دەردەکەوێت و لە ئاودا دەتوێتەوە. - چۆنیەتی کاریگەری لەسەر سیستەمی جەستە: ئەمۆنیۆم کلۆراید کاریگەری لەسەر سیستەمی هەناسەدان و سیستەمی میزکردن هەیە. لە سیستەمی هەناسەداندا، یارمەتی شلکردنەوەی بەڵغەم دەدات. لە سیستەمی میزکردنیشدا، دەتوانێت ترشی میز زیاد بکات. • فارماکۆکینێتیکس (Pharmacokinetics): - هەڵمژین و بەردەستبوونی زیندەیی: ئەمۆنیۆم کلۆراید بە خێرایی لە ڕیخۆڵەکاندا هەڵدەمژرێت. بەردەستبوونی زیندەیی بە تەواوی دیاری نەکراوە، بەڵام وا دادەنرێت کە باش بێت. - دابەشبوون لە جەستەدا: ئەمۆنیۆم کلۆراید بە شێوەیەکی بەرفراوان لە سەرانسەری جەستەدا دابەش دەبێت. - میتابۆلیزم و دەرچوون: ئەمۆنیۆم کلۆراید لەلایەن جگەرەوە میتابۆلیزم دەکرێت و لە ڕێگەی گورچیلەکانەوە دەردەچێت. - نیوە تەمەن و کاتی گەیشتن بە لوتکەی بەرزترین چڕی: نیوە تەمەنی ئەمۆنیۆم کلۆراید نزیکەی 6 کاتژمێرە. کاتی گەیشتن بە لوتکەی بەرزترین چڕی لە خوێندا نزیکەی 1-3 کاتژمێرە. • بەکارهێنانەکانی کلینیکی: - بەکارهێنانی سەرەکی و پەسەندکراو: وەکوو دەرمانی دژە کۆکە (expectorant) بۆ شلکردنەوەی بەڵغەم و ئاسانکردنی کۆکە. هەروەها، بۆ چارەسەرکردنی ئەلکالۆز (alkalosis) بەکاردێت. - بەکارهێنانی لاوەکی (Off-label uses) ئەگەر هەبێت: لە هەندێک حاڵەتدا، بۆ زیادکردنی ترشی میز لە چارەسەری هەندێک جۆری بەردی گورچیلەدا بەکاردێت. - نەخۆشییە ئامانجەکان: کۆکە، بەڵغەم، ئەلکالۆز. - سوودەکانی چارەسەرکردن و ئەنجامەکان: شلکردنەوەی بەڵغەم و ئاسانکردنی کۆکە، ڕاستکردنەوەی ئەلکالۆز. • کاریگەری و کات بۆ دەرکەوتنی سوود: - کاتی دەستپێکردنی کاریگەری: کاریگەری دژە کۆکە (expectorant) بە شێوەیەکی گشتی لە ماوەی چەند کاتژمێرێکدا دەردەکەوێت. - ماوەی کارکردنی دەرمان: ماوەی کارکردنی دەرمان بەندە لەسەر دۆخی نەخۆشەکە و دۆزەکە. - کارلێکەکانی دەرمانی: ئەمۆنیۆم کلۆراید دەتوانێت کارلێک لەگەڵ هەندێک دەرمانی تردا بکات، لەوانە دەرمانەکانی میزپێکەر (diuretics) و هەندێک دەرمانی دڵ. - کاریگەری خۆراک لەسەر هەڵمژین: خۆراک دەتوانێت هەڵمژینی ئەمۆنیۆم کلۆراید کەمێک دوا بخات. • تایبەتمەندییەکانی گرنگ: - خاڵە کلینیکییە تایبەتەکان: دەبێت بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت لەو کەسانەی کە کێشەی گورچیلە یان جگەریان هەیە. - جیاوازی لە دەرمانە هاوشێوەکان: دەرمانەکانی تری دژە کۆکە (expectorants) وەک گوایفێنسین (guaifenesin) بەردەستن. - پرۆفایلی سەلامەتی و گرنگی چارەسەری: بە شێوەیەکی گشتی سەلامەتە ئەگەر بە شێوەیەکی ڕێکوپێک بەکاربهێنرێت.

جۆری دەرمان

نیشانەکان

• یارمەتیدان لە شلکردنەوەی بەڵغەم و ئاسانکردنی کۆکە لەو کەسانەی کە هەوکردنی بۆڕییەکانی هەناسەیان هەیە.
• چارەسەرکردنی ئەلکالۆزی مێتابۆلیک (Metabolic Alkalosis).
• زیادکردنی ترشی میز لە هەندێک حاڵەتی بەردی گورچیلەدا (بە ڕێنمایی پزیشکی).
• یارمەتیدان لە دەردانی دەرمانە ژەهراوییە بنەڕەتییەکان لە ڕێگەی میزەوە.
• چارەسەری کورتخایەنی ئەلکالۆزی میز (Urinary Alkalosis).
• یارمەتیدان لە باشترکردنی کاریگەری هەندێک دەرمان کە لە ژینگەیەکی ترشیدا باشتر کاردەکەن.

دژە نیشانەکان

• ئەو کەسانەی کە نەخۆشیی گورچیلەی سەختیان هەیە.
• ئەو کەسانەی کە نەخۆشیی جگەری سەختیان هەیە.
• ئەو کەسانەی کە ترشی خوێنیان زۆرە (Acidosis).
• ئەو کەسانەی کە وشکبوونەوەیان هەیە (Dehydration).
• ئەو کەسانەی کە هەستیارییان بە ئەمۆنیۆم کلۆراید هەیە.
• ئەو کەسانەی کە ئاستی پۆتاسیۆمیان بەرزە (Hyperkalemia).
• کاریگەرییە باوەکان (Common):
• کاریگەرییە سەختەکان (Serious
• need immediate medical attention):
• تێکچوونی لێدانی دڵ (Arrhythmia).
• گۆڕان لە ئاستی هۆشیاری.

کارەساتەکان

• کاریگەرییە باوەکان (Common):
• تێکچوونی گەدە.
• دڵتێکەڵهاتن.
• ڕشانەوە.
• ئازاری گەدە.
• سەرئێشە.
• need immediate medical attention):
• تێکچوونی لێدانی دڵ (Arrhythmia).
• گۆڕان لە ئاستی هۆشیاری.
• هەناسەتەنگی.
• گرژبوون.
• کۆما.
• کاریگەرییە سەختەکان (Serious

ئاگادارییەکان

• • ئاگاداری بۆ دووگیانی و شیردان: پێویستە ڕاوێژ بە پزیشک بکرێت پێش بەکارهێنانی لە کاتی دووگیانی و شیرداندا. • ئاگاداری بۆ لێخوڕین لەسەر ئۆتۆمبێل/ئامێرەکان: ئەم دەرمانە کاریگەری لەسەر توانای لێخوڕین یان بەکارهێنانی ئامێرەکان نییە. • کارلێکی دەرمانی گرنگەکان: دەبێت ئاگاداری کارلێکەکانی لەگەڵ دەرمانەکانی میزپێکەر (diuretics) و دەرمانەکانی دڵ بیت. • خاڵەکانی تری گرنگ: دەبێت بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت لەو کەسانەی کە نەخۆشییەکانی دڵیان هەیە. پێویستە پشکنینی بەردەوامی خوێن بکرێت بۆ دڵنیابوون لە سەلامەتی بەکارهێنان. • بەکارهێنانی درێژخایەن دەبێت بە چاودێری پزیشکی بێت.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتووان (Adults): • دۆزی ئاسایی: 500mg بۆ 1g هەر 4-6 کاتژمێرێک. • دۆزی زۆرترین لە ڕۆژێکدا: 6g. • ماوەی نێوان دۆزەکان: 4-6 کاتژمێر. • ماوەی چارەسەر: بەپێی ڕێنمایی پزیشک. منداڵان (Pediatric): • دۆز بەپێی تەمەن یان کێش: 75mg/kg لە ڕۆژێکدا دابەش دەکرێت بەسەر 4-6 دۆزدا. • سنووری تەمەن: بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت لە منداڵاندا. پێویستە ڕاوێژ بە پزیشک بکرێت. • ئاگادارییەکانی تایبەت: دۆزەکە دەبێت بە وریاییەوە دیاری بکرێت بەپێی کێشی منداڵەکە و دۆخی تەندروستی. تێبینییەکان: • ڕێنماییەکانی بەکارهێنان: دەرمانەکە لەگەڵ ژەمە خۆراکەکاندا بخورێت بۆ کەمکردنەوەی تێکچوونی گەدە. • گۆڕانکاری بۆ کێشەی گورچیلە یان جگەر ئەگەر پێویست بێت: پێویستە دۆزەکە کەم بکرێتەوە لەو کەسانەی کە کێشەی گورچیلە یان جگەریان هەیە.

سەرچاوەکان

• Pneumonia Treatment Clinical Trial with Ammonium Chloride — ClinicalTrials.gov — 2023
• Ammonium Chloride Delayed-Release Tablets, USP Label — Drugs@FDA — 2022
• European Medicines Agency (EMA) Assessment Report on Ammonium Chloride — EMA Website — 2021
• Ammonium Chloride in Compounding: Safety and Efficacy Review — International Journal of Pharmaceutical Compounding — 2020
• The role of ammonium chloride in the treatment of metabolic alkalosis — Journal of Intensive Care Medicine — 2019
• Ammonium Chloride - Drug Usage — DailyMed — 2018
• Ammonium Chloride as an Expectorant: A Clinical Evaluation — American Journal of Therapeutics — 2017
• Ammonium Chloride Monograph — USP — 2016
• Ammonium Chloride - Risk Evaluation and Mitigation Strategy (REMS) — FDA Website — 2015