ketotifen

وەسف

• زانیارییە فارماکۆلۆژییەکان: - پۆلی دەرمان و میکانیزمی کارکردنی دەرمان: کیتۆتیفین دژەهیستامینێکە و سەقامگیرکەری خانەکانی مەستە. میکانیزمی کارکردنی بریتییە لە ڕێگریکردن لە دەردانی ماددە کیمیاییەکانی وەک هیستامین لە خانەکانی مەستە و ڕێگریکردن لە کاریگەرییەکانی هیستامین لەسەر ڕیخۆڵەکان. هەروەها، کیتۆتیفین دەتوانێت ڕێگری لە کۆبوونەوەی ئیۆزینۆفیلەکان بکات لە شوێنی هەوکردن. - گرووپی کیمیایی و تایبەتمەندییەکانی: کیتۆتیفین مشتقێکی بێنزۆسایکلۆهێپتۆتیۆفینە. تایبەتمەندییەکانی بریتییە لە توانای ڕێگریکردن لە دەردانی ماددەکانی هەوکردن و دژەهیستامین بوون. - چۆنیەتی کاریگەری لەسەر سیستەمی جەستە: کیتۆتیفین کاریگەری لەسەر سیستەمی هەناسە و چاو هەیە، بە کەمکردنەوەی هەوکردن و خوروو لەو ئەندامانەدا. • فارماکۆکینێتیکس: - هەڵمژین و بەردەستبوونی زیندەیی: کیتۆتیفین بە خێرایی لە ڕیخۆڵەوە هەڵدەمژرێت، بەڵام بەردەستبوونی زیندەیی کەمە بەهۆی میتابۆلیزمی قۆناغی یەکەم لە جگەردا. - دابەشبوون لە جەستەدا: کیتۆتیفین بە شێوەیەکی بەرفراوان لە جەستەدا دابەش دەبێت. - میتابۆلیزم و دەرچوون: کیتۆتیفین لە ڕێگەی جگەرەوە میتابۆلیزە دەکرێت و لە ڕێگەی میز و پیساییەوە دەردەچێت. - نیوە تەمەن و کاتی گەیشتن بە لوتکەی بەرزترین چڕی: نیوە تەمەنی کیتۆتیفین نزیکەی 12 کاتژمێرە. کاتی گەیشتن بە لوتکەی بەرزترین چڕی لە خوێندا نزیکەی 2-4 کاتژمێرە. • بەکارهێنانەکانی کلینیکی: - بەکارهێنانی سەرەکی و پەسەندکراو: چارەسەری هەستیاری چاو (Allergic Conjunctivitis)، چارەسەری ڕاگرتنەوەیی (Prophylactic) بۆ تەنگەنەفەسی (Asthma). - بەکارهێنانی لاوەکی (Off-label uses) ئەگەر هەبێت: هەندێک جار بۆ چارەسەری هەستیاری پێست (Urticaria) بەکاردێت. - نەخۆشییە ئامانجەکان: هەستیاری چاو، تەنگەنەفەسی، هەستیاری پێست. - سوودەکانی چارەسەرکردن و ئەنجامەکان: کەمکردنەوەی خوروو، سووربوونەوە، و ئاوسانی چاو لە هەستیاری چاودا. کەمکردنەوەی ڕوودانی هێرشەکانی تەنگەنەفەسی. • کاریگەری و کات بۆ دەرکەوتنی سوود: - کاتی دەستپێکردنی کاریگەری: کاریگەرییەکانی کیتۆتیفین لەوانەیە چەند ڕۆژێک یان هەفتەیەک بخایەنێت تا بە تەواوی دەربکەوێت، بەتایبەتی بۆ چارەسەری تەنگەنەفەسی. - ماوەی کارکردنی دەرمان: کاریگەرییەکانی کیتۆتیفین دەتوانێت بۆ ماوەی 12 کاتژمێر یان زیاتر بخایەنێت. - کارلێکەکانی دەرمانی: دەرمانە هێورکەرەوەکان (Sedatives) و ئەلکحول دەتوانن کاریگەرییە هێورکەرەوەکانی کیتۆتیفین زیاد بکەن. - کاریگەری خۆراک لەسەر هەڵمژین: خۆراک کاریگەرییەکی ئەوتۆی نییە لەسەر هەڵمژینی کیتۆتیفین. • تایبەتمەندییەکانی گرنگ: - خاڵە کلینیکییە تایبەتەکان: کیتۆتیفین بۆ چارەسەری هێرشی توندی تەنگەنەفەسی بەکارنایەت، بەڵکوو بۆ ڕێگریکردن لە هێرشەکان بەکاردێت. - جیاوازی لە دەرمانە هاوشێوەکان: کیتۆتیفین هەم دژەهیستامینە و هەم سەقامگیرکەری خانەکانی مەستەیە، کە ئەمە تایبەتمەندییەکی سەرەکییە. - پرۆفایلی سەلامەتی و گرنگی چارەسەری: بەگشتی سەلامەتە، بەڵام دەبێت ئاگاداری کاریگەرییە لاوەکییەکانی وەک خەواڵوویی و وشکی دەم بین.

جۆری دەرمان

نیشانەکان

• چارەسەری هەستیاری چاو (Allergic Conjunctivitis) کە دەبێتە هۆی خوروو
• سووربوونەوە و ئاوسانی چاو.
• ڕێگریکردن لە هێرشەکانی تەنگەنەفەسی (Asthma) بە کەمکردنەوەی هەوکردن و گرژبوونی بۆرییەکانی هەوا.
• کەمکردنەوەی نیشانەکانی هەستیاری پێست (Urticaria) وەک خوروو و سووربوونەوە.
• چارەسەری هەستیاری لوت (Allergic Rhinitis) بە کەمکردنەوەی پژمین و ئاوی لوت.
• چارەسەری هەوکردنی پێستی ئەتۆپی (Atopic Dermatitis) لە هەندێک حاڵەتدا.
• کەمکردنەوەی نیشانەکانی هەستیاری خۆراک (Food Allergies) لە هەندێک کەسدا.

دژە نیشانەکان

• هەستیاری زۆر بەرامبەر بە کیتۆتیفین یان هەر پێکهاتەیەکی تری دەرمانەکە.
• بەکارهێنانی لە کاتی هێرشی توندی تەنگەنەفەسی (Acute Asthma Attack).
• شیردان (Breastfeeding) چونکە دەرمانەکە دەچێتە ناو شیری دایکەوە.
• منداڵانی خوار 6 مانگ (بۆ شرووب).
• نەخۆشییەکانی جگەر لە قۆناغی پێشکەوتوودا (Advanced Liver Disease) بە هۆی کاریگەری لەسەر میتابۆلیزم.
• کاریگەرییە باوەکان (Common):
• خەواڵوویی و ماندوێتی.
• کاریگەرییە سەختەکان (Serious
• need immediate medical attention):
• کاردانەوەی هەستیاری توند (Anaphylaxis) وەک هەناسەتەنگی
• ئاوسانی دەموچاو و زمان.
• تێکچوونی لێدانی دڵ (Arrhythmia).
• کاریگەری لەسەر جگەر.

کارەساتەکان

• کاریگەرییە باوەکان (Common):
• خەواڵوویی و ماندوێتی.
• وشکی دەم.
• سەرئێشە.
• گێژبوون.
• زیادبوونی کێش.
• need immediate medical attention):
• کاردانەوەی هەستیاری توند (Anaphylaxis) وەک هەناسەتەنگی
• ئاوسانی دەموچاو و زمان.
• تێکچوونی لێدانی دڵ (Arrhythmia).
• دەگمەن
• کاریگەری لەسەر جگەر.
• کاریگەرییە سەختەکان (Serious

ئاگادارییەکان

• • ئاگاداری بۆ دووگیانی و شیردان: پێویستە لە کاتی دووگیانیدا بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت و لە کاتی شیرداندا بە هیچ جۆرێک بەکارنەهێنرێت. • ئاگاداری بۆ لێخوڕین لەسەر ئۆتۆمبێل/ئامێرەکان: دەرمانەکە دەبێتە هۆی خەواڵوویی، بۆیە پێویستە خۆت بەدوور بگریت لە لێخوڕین و بەکارهێنانی ئامێرەکان. • کارلێکی دەرمانی گرنگەکان: لەگەڵ دەرمانە هێورکەرەوەکان و ئەلکحول کارلێکی هەیە و کاریگەرییەکانی زیاد دەکات. • خاڵەکانی تری گرنگ: نابێت لە کاتی هێرشی توندی تەنگەنەفەسی بەکاربهێنرێت. پێویستە بەردەوام بەکاربهێنرێت بۆ ئەوەی کاریگەری هەبێت.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتووان (Adults): • دۆزی ئاسایی: 1 میلیگرام دوو جار لە ڕۆژێکدا (بەیانیان و ئێواران). • دۆزی زۆرترین لە ڕۆژێکدا: 2 میلیگرام. • ماوەی نێوان دۆزەکان: 12 کاتژمێر. • ماوەی چارەسەر: بەپێی ڕێنمایی پزیشک. منداڵان (Pediatric): • دۆز بەپێی تەمەن یان کێش: - منداڵانی سەروو 3 ساڵ: 1 میلیگرام دوو جار لە ڕۆژێکدا. - منداڵانی خوار 3 ساڵ: بە ڕێنمایی پزیشک دیاری دەکرێت. • سنووری تەمەن: نابێت بۆ منداڵانی خوار 6 مانگ بەکاربهێنرێت. • ئاگادارییەکانی تایبەت: دۆزەکە دەبێت بە وریاییەوە دیاری بکرێت بۆ منداڵان. تێبینییەکان: • ڕێنماییەکانی بەکارهێنان: دەرمانەکە لەگەڵ خۆراک یان بەبێ خۆراک دەتوانرێت بخورێت. • گۆڕانکاری بۆ کێشەی گورچیلە یان جگەر ئەگەر پێویست بێت: پێویستە دۆزەکە کەم بکرێتەوە بۆ ئەو کەسانەی کێشەی گورچیلە یان جگەریان هەیە، بە ڕێنمایی پزیشک.

سەرچاوەکان

• ALAWAY - ketotifen fumarate solution/drops — U.S. Food & Drug Administration — 2023
• ZADITOR - ketotifen fumarate solution/drops — U.S. Food & Drug Administration — 2023
• Ketotifen ophthalmic solution for allergic conjunctivitis — DailyMed — 2023
• A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study to Evaluate the Efficacy and Safety of Ketotifen Fumarate Ophthalmic Solution 0.035% in Subjects with Allergic Conjunctivitis — ClinicalTrials.gov — 2019
• Ketotifen: Pediatric drug information — UpToDate — 2024
• Ketotifen — EMA — 2024