selegiline

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەرمانی دژە پارکینسۆن، دژە خەمۆکی. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئەمینی دووەم، מעכב مۆنۆئامین ئۆکسیداز B (MAO-B inhibitor). - میکانیزمی کردار: سێلێجیلین بە شێوەیەکی گەڕانەوە یان نەگەڕاوە MAO-B دەگرێتەوە، بەمەش ڕێگری دەکات لە شیبوونەوەی دۆپامین لە مێشکدا، ئەمەش دەبێتە هۆی زیادبوونی ئاستی دۆپامین. ئەم میکانیزمە بە تایبەتی لە چارەسەری نەخۆشی پارکینسۆندا بەکاردێت بۆ کەمکردنەوەی نیشانەکان. هەروەها کاریگەری هەیە لەسەر ڕێگریکردن لە شیبوونەوەی فینیلامین کە یارمەتیدەرە بۆ باشکردنی باری دەروونی لە هەندێک کەسدا. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: بە خێرایی لە ڕیخۆڵەوە دەمژرێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: کەمە بەهۆی میتابۆلیزمی سەرەتایی لە جگەردا (first-pass metabolism). - نیوە تەمەن: نزیکەی ١.٥-٢ کاتژمێرە بۆ سێلێجیلین خۆی، بەڵام میتابۆلیتە چالاکەکانی نیوە تەمەنی درێژتریان هەیە (بۆ نموونە، دەس مێسیل سێلێجیلین). - لوتکەی چڕیی پلازما: لە ماوەی نیو کاتژمێر بۆ دوو کاتژمێردا دەگاتە لوتکە. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەری نەخۆشی پارکینسۆن، بەتایبەتی وەکو دەرمانێکی یارمەتیدەر بۆ لیڤۆدۆپا. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەری خەمۆکی (بە شێوەی پەتچە پێستییەکە بە ناو بازرگانی Emsam). - مەرجەکانی ئامانج: نەخۆشانی پارکینسۆن کە نیشانەکانیان کۆنتڕۆڵ ناکرێت تەنیا بە لیڤۆدۆپا، نەخۆشانی خەمۆکی کە وەڵامیان بۆ دەرمانەکانی تر نەبووە. - سودەکانی چارەسەرکردن: کەمکردنەوەی نیشانەکانی پارکینسۆن وەکو لەرزین، ڕەقبوون، و خاوی جووڵە. هەروەها باشترکردنی باری دەروونی و کەمکردنەوەی نیشانەکانی خەمۆکی. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: لە پارکینسۆندا، کاریگەرییەکانی لە ماوەی چەند ڕۆژێکدا دەردەکەون، بەڵام ڕەنگە چەند هەفتەیەکی پێبچێت بۆ ئەوەی کاریگەری تەواو دەربکەوێت. بۆ خەمۆکی، ڕەنگە ٢-٤ هەفتە بخایەنێت. - ماوەی کارکردن: کاریگەرییەکانی سێلێجیلین بەندە بە دۆز و شێوازی بەکارهێنانەکەیەوە، بەڵام بە گشتی چەند کاتژمێرێک دەخایەنێت. - کارلێکەکانی دەرمان: کارلێک دەکات لەگەڵ دەرمانەکانی دژە خەمۆکیی تر (بەتایبەتی SSRIs و TCAs)، ئۆپیۆیدەکان، و هەندێک دەرمانی سەرما. - مەودای چارەسەری: مەودایەکی فراوانی هەیە، بەڵام گرنگە دۆزەکە بە وریاییەوە ڕێکبخرێت بۆ خۆپاراستن لە کاریگەرییە لاوەکییەکان. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: מעכב MAO-B یە بە شێوەیەکی هەڵبژێردراو (selective). - سوودەکانی: دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ کەمکردنەوەی پێویستی بە دۆزی بەرزتری لیڤۆدۆپا لە پارکینسۆندا، کە ئەمەش دەتوانێت کاریگەرییە لاوەکییەکانی لیڤۆدۆپا کەمبکاتەوە. - گرنگی کلینیکی: دەرمانێکی بەسوودە بۆ بەڕێوەبردنی نیشانەکانی پارکینسۆن و خەمۆکی، بەتایبەتی کاتێک دەرمانەکانی تر بەس نین. - پرۆفایلی سەلامەتی: گرنگە ئاگاداری کارلێکەکانی دەرمان بین و دۆزەکە بە وریاییەوە ڕێکبخەین بۆ خۆپاراستن لە کاریگەرییە لاوەکییەکان.

نیشانەکان

• * Treatment of Parkinson's disease, as an adjunct to levodopa therapy, to help control motor fluctuations.
• * Treatment of major depressive disorder (MDD) when administered as a transdermal patch (Emsam), particularly in patients who have not responded adequately to other antidepressants.
• * May be used to improve cognitive function and slow disease progression in early
• stage Parkinson's disease.
• * Off
• label use in treating certain types of attention deficit hyperactivity disorder (ADHD).

کارەساتەکان

• * Insomnia: Difficulty falling asleep or staying asleep, often managed by adjusting the timing of the dose.
• * Orthostatic Hypotension: A sudden drop in blood pressure upon standing, leading to dizziness or lightheadedness.
• * Nausea: A common side effect, especially at the start of treatment, which can sometimes be alleviated by taking the medication with food.
• * Headache: Can occur as a result of changes in neurotransmitter levels.

ئاگادارییەکان

• Selegiline can interact dangerously with certain medications and foods containing tyramine. Monitor blood pressure regularly
• especially when starting treatment or changing doses. Be aware of the risk of serotonin syndrome
• especially when used with other serotonergic drugs. Inform patients about the risk of melanoma.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو:
• Parkinson's disease: The usual starting dose is 5 mg orally twice daily, typically with breakfast and lunch. Some clinicians may initiate therapy with 2.5mg twice daily. After 2
• 3 months it may be appropriate to attempt to reduce the dose of levodopa.
• Depression (transdermal patch): Start with 6 mg/24 hr patch applied once daily. May increase to 9 mg/24 hr or 12 mg/24 hr after 2 weeks if needed.
• منداڵان:
• Safety and efficacy not established. Use in children is generally not recommended.

دووگیانی یان شیردەر

• Selegiline can interact dangerously with certain medications and foods containing tyramine. Monitor blood pressure regularly, especially when starting treatment or changing doses. Be aware of the risk of serotonin syndrome, especially when used with other serotonergic drugs. Inform patients about the risk of melanoma.

تاگ