rosuvastatin

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: Rosuvastatin دەرمانێکی HMG-CoA reductase inhibitor یە کە بۆ کەمکردنەوەی کۆلیسترۆڵ بەکاردێت. ئەم جۆرە دەرمانە بە شێوەیەکی کاریگەر لە کەمکردنەوەی کۆلیسترۆڵی خراپ (LDL cholesterol) دەبینرێت و زیادکردنی کۆلیسترۆڵی باش (HDL cholesterol). ئەمەش بە ڕێگەی کەمکردنەوەی بەرھەمھێنانی کۆلیسترۆڵ لە جگەر. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: Rosuvastatin یەکێکە لە گروپی ستاتینەکان، کە دەچێتە ناو گروپی HMG-CoA reductase inhibitors. ئەمەش جۆرێکە لە drug class کە بە شێوەیەکی بەرچاو لەسەر کەمکردنەوەی ئاستی کۆلیسترۆڵ کاریگەری دەبێت لە خوێندا. ئەم گروپە دەرمانە بە تایبەت لەکاتی نەخۆشی دڵ و خوێن بەرەکاندا بە کار دێت. - میکانیزمی کردار: Rosuvastatin بە ڕێگەی inhibitionی HMG-CoA reductase، ئەنزایمێک کە پێویستە بۆ بەرھەمھێنانی کۆلیسترۆڵ لە جگەر کار دەکات .ئەمەش دەبێتە ھۆی کەمبوونەوەی بەرھەمھێنانی کۆلیسترۆڵی LDL. لە ھەمان کاتدا، ھەندێک جار ئاستی کۆلیسترۆڵی HDL یش زیاد دەکات. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: لەدواى خواردنی دەرمانەکە، ڕێژەیەکی بەرز لە Rosuvastatin لە خوێندا دەبینرێت. مژینی دەرمانەکە بەشێوەیەکی بەرچاو لەگەڵ خواردندا گۆڕانکاری بەسەردا نایەت. ئاستی مژینی دەرمانەکە لە نێوان تاکەکاندا جیاوازە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability) Rosuvastatin بەرزە. ئەمەش مانای وایە کە بەشێکی زۆر لە دەرمانەکە لەلایەن لەشییەوە دەمژێت. گۆڕانکاری لە بەردەستبوونی زیندەیی بە پێی جۆری خواردنەوە گۆڕانکاری بەسەردا نایەت. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی (Half-life) Rosuvastatin نزیکەی 19 سەعاتە. ئەمەش مانای وایە کە نیوەی دەرمانەکە لە خوێندا لە ماوەی 19 سەعاتدا لەناودەچێت. ئەمەش کاریگەری زۆرێک لەسەر چۆنیەتی بەکارھێنانی دەرمانەکە دەبێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (Cmax) Rosuvastatin لە ماوەی ٥ سەعاتدا لە دوای خواردنی دەرمانەکە دەگاتە ئاستێکی دیاریکراو. ئاستی لوتکەی چڕیی پلازما لە نێوان تاکەکاندا جیاوازە. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: کەمکردنەوەی ئاستی کۆلیسترۆڵی خراپ (LDL) لە خوێندا، بە تایبەت لە ئەو کەسانەدا کە ئاستی کۆلیسترۆڵیان بەرزە. بەکارھێنانی ئەم دەرمانە ڕێگرە لە دروستبوونی نەخۆشییەکانی دڵ. ئەمەش بە ڕێگەی چارەسەرکردنی جگەر بۆ بەرهەمهێنانی کۆلیسترۆڵی کەمتر. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەرەکان، کەمکردنەوەی مەترسییەکانی سکۆک، بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن و شێرپەنجەی دڵ. بەکارھێنانی لاوەکی ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی ئەم نەخۆشیانە لەژێر چاودێری پزیشکدا دەبێت. ئەمەش ڕێگەچارەیەکی گرنگە بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشیەکانی دڵ. - مەرجەکانی ئامانج: بەرزبوونی LDL cholesterol، hyperlipidemia، بەرزبوونەوەی triglycerides، atherosclerosis، coronary artery disease، peripheral artery disease. Rosuvastatin بەکار دێت بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانی سکۆک و نەخۆشییەکانی دڵ لەم حاڵەتانەدا. بەکارھێنانی دەرمانەکە پێویستی بە پشکنینی چوارچێوەیەکی تەندروستی تەواوەتە. - سودەکانی چارەسەرکردن: سودە سەرەکییەکانی بریتین لە کەمکردنەوەی مەترسییەکانی سکۆک، کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەرەکان. ئەمەش بە ڕێگەی کەمکردنەوەی ئاستی کۆلیسترۆڵی خراپ و زیادکردنی ئاستی کۆلیسترۆڵی باش. سودەکانی چارەسەرکردن زۆر باشتر دەبێت کاتێک لەگەڵ گۆڕانکارییەکانی ژیاندا بەکار دێت، وەک خواردنێکی تەندروست و وەرزش. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی Rosuvastatin لە ماوەی چەند ڕۆژێکدا دەست پێدەکات، بەڵام بۆ دەستکەوتنی کاریگەریی تەواوەتی، چەندین هەفتە پێویستە. دەبێت بەردەوام بێت بەکارهێنانی دەرمانەکە بۆ دەستکەوتنی باشترین ئەنجام. پێویستە بەردەوام لەسەر چارەسەر بێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی Rosuvastatin بەردەوام دەبێت هەتا دەرمانەکە دەخورێت. بەجێهێشتنی دەرمانەکە دەبێتە ھۆی زیادبوونەوەی ئاستی کۆلیسترۆڵ. بەردەوامبوون لە خواردنی دەرمانەکە بۆ بەدەستهێنانی ئاستێکی تەندروست لە کۆلیسترۆڵ گرنگە. - کارلێکەکانی دەرمان: Rosuvastatin دەتوانێت لەگەڵ هەندێک لە دەرمانەکانی تر کارلێک بکات، وەک cyclosporine، gemfibrozil، و clarithromycin. پێویستە پزیشک ئاگاداربێت لە هەموو دەرمانەکانی تر کە نەخۆش دەیخوات. ئەمەش بۆ ئەوەی بتوانێت دەرزییەکی گونجاو بنووسێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەریی Rosuvastatin جیاوازە لە نێوان نەخۆشاندا، و پێویستە لەلایەن پزیشکەوە دیاری بکرێت. بڕی دەرمانەکە بەپێی دیاریکردنی پشکنینی خوێن و ڕیزبەندی بەرزبوونەوەی کۆلیستیرول دیاری دەکرێت. پێویستە بەردەوام لەسەر چاودێری پزیشک بێت بۆ دەرکردنی مەودایەکی گونجاو. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: Rosuvastatin بە بەراورد لەگەڵ ستاتینەکانی تر، توانای زۆر بەرزتری هەیە لە کەمکردنەوەی کۆلیسترۆڵی LDL. ئەمەش دەیکاتە یەکێک لە جۆرە دەرمانە ستاتینە کاریگەرەکان بۆ کەمکردنەوەی کۆلیسترۆڵ. ئەمەش بەهۆی میکانیزمی کرداری جیاوازەوە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی مەترسییەکانی سکۆک، نەخۆشییەکانی دڵ، بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن، و مەرگی ناگهۆڕی. سودەکانی ئەم دەرمانە جیاوازن بەپێی حاڵەتی تەندروستی نەخۆش. پێویستە بەردەوام لەسەر چاودێری پزیشک بێت. - گرنگی کلینیکی: Rosuvastatin دەرمانێکی گرنگی کلینیکیە بۆ چارەسەرکردنی بەرزبوونەوەی کۆلیسترۆڵ و کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ. ئەم دەرمانە بەشێکە لە ڕێکاری گرنگ بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ. سودەکانی بۆ تەندروستی دڵ بەرزن. - پرۆفایلی سەلامەتی: پرۆفایلی سەلامەتی Rosuvastatin بە گشتی باشە، بەڵام هەندێک کاریگەریی لاوەکی هەیە، وەک ئازاری ماسولکەکان و سکچوون. پێویستە ئاگاداری ئەم کاریگەریانە بن. پێویستە لە کاتی هەستکردن بە هەر کاریگەریەکی لاوەکی، پەیوەندی بە پزیشکەوە بکرێت.

نیشانەکان

• * Rosuvastatin بۆ کەمکردنەوەی ئاستی کۆلیسترۆڵی LDL (کۆلیسترۆڵی خراپ) لە نەخۆشانی گەورەساڵدا بەکاردێت کە ئاستی کۆلیسترۆڵیان بەرزە یان مەترسییەکی بەرزیان هەیە بۆ توشبوون بە نەخۆشییەکانی دڵ.
• * ئەم دەرمانە بۆ کەمکردنەوەی ئاستی triglycerides و زیادکردنی ئاستی HDL (کۆلیسترۆڵی باش) لە نەخۆشانی گەورەساڵدا بەکاردێت.
• * Rosuvastatin بەشێکە لە ڕێکاری چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن بەرەکان، بە تایبەت لە ئەوانەدا کە مەترسییەکی بەرزیان هەیە بۆ توشبوون بە سکۆک.
• * ئەم دەرمانە لەگەڵ گۆڕانکارییەکانی دیکەی ژیاندا، وەک خواردنێکی تەندروست و وەرزش، بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانی نەخۆشییەکانی دڵ بەکاردێت.

کارەساتەکان

• * کاریگەرییە لاوەکییە باوەکان بریتین لە: ئازاری ماسوولکە، سکچوون، سەرئێشە، و ماندووبوون. ئەم کاریگەریانە بە گشتی بە شێوەیەکی کەم دەردەکەون و بەخۆیەوە چاک دەبنەوە.
• * کاریگەرییە لاوەکییە کەمتر باوەکان بریتین لە: زۆربوونی enzyme
• ەکانی جگەر، hepatitis، مێشک ئازار، خەواڵووبوون، و دڵ تێکچوون. ئەم کاریگەریانە پێویستیان بە سەرپەرشتی پزیشکی هەیە.
• * زۆر کەم حاڵەتێک لە rhabdomyolysis (لەناوچوونی ماسولکە) تۆمارکراوە، کە حاڵەتێکی مەترسیدارە و پێویستی بە چارەسەری پزیشکی فوری هەیە. دەبێت سەرەوە ئاگاداری ئازاری ماسولکە زۆر بێت.
• * لە هەندێک نەخۆشدا، دەرکەوتنی allergic reaction (وەکو دڵ تێکچوونی بەهێز، هەناسە تەنگ بوون، و ئاوسان) ڕووی داوە، کە پێویستی بە چارەسەری پزیشکی فوری هەیە.

ئاگادارییەکان

• * پێش بەکارهێنانی Rosuvastatin
• پێویستە پزیشک ئاگادار بێت لە هەموو نەخۆشییەکانی تر و دەرمانەکانی تر. * ئاگاداری ئازاری ماسولکە بن. * لە کاتی هەستکردن بە هەر کاریگەریەکی لاوەکی
• پەیوەندی بە پزیشکەوە بکەن. * کۆنتڕۆڵی ئاستی کۆلیسترۆڵ لە خوێن گرنگە.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو:
• * دۆزی سەرەکی Rosuvastatin ٥ ملیگرامە ڕۆژانە، بۆ نەخۆشانی گەورەساڵ، بەپێی چەندین فاکتەری جیاواز وەکو مەترسی نەخۆشییەکانی دڵ و ئاستی کۆلیسترۆڵ دەتوانرێت زیاد بکرێت. دۆزی دەرمانەکە بەردەوام دەبێت.
• * دۆزی Rosuvastatin دەتوانێت زیاد بکرێت بۆ ١٠، ٢٠ یان ٤٠ ملیگرام ڕۆژانە، بەپێی پێویست و بە سەرپەرشتی پزیشک، بەڵام نابێت لە ٤٠ ملیگرام زیاتر بێت ڕۆژانە.
• * لە نەخۆشانی گورچیلە و جگەردا، دۆزی دەرمانەکە دەبێت کەم بکرێتەوە. پێویستە چاودێری پزیشک بکرێت.
• * چەندین هەفتە دەخایەنێت دەستپێکردنی کاریگەری دەرمانەکە.
• منداڵان:
• * Rosuvastatin بۆ منداڵان نابێت بەکاربھێنرێت، چونکە سەلامەتی و کاریگەریی ئەم دەرمانە لەسەر منداڵان نەخوێندراوە. پێویستە دەرمانێکی دیکە بۆ منداڵان بەکاربهێنرێت.
• * هەموو دۆزێک دەبێت لەلایەن پزیشکەوە دیاری بکرێت.
• * ناکرێت بۆ منداڵان بەکاربھێنرێت.
• * زانیاری بەردەست نییە.

دووگیانی یان شیردەر

• * پێش بەکارهێنانی Rosuvastatin، پێویستە پزیشک ئاگادار بێت لە هەموو نەخۆشییەکانی تر و دەرمانەکانی تر. * ئاگاداری ئازاری ماسولکە بن. * لە کاتی هەستکردن بە هەر کاریگەریەکی لاوەکی، پەیوەندی بە پزیشکەوە بکەن. * کۆنتڕۆڵی ئاستی کۆلیسترۆڵ لە خوێن گرنگە.

تاگ