oxaliplatin

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەرمانی دژە شێرپەنجە (Antineoplastic agent). - گروپی کیمیایی/چارەسەری: platinum compound. - میکانیزمی کردار: Oxaliplatin کار دەکات بە تێکدانی DNA ی خانە شێرپەنجەییەکان. ئەم تێکدانە ڕێگری دەکات لە زیادبوونی خانە شێرپەنجەییەکان و دەبێتە هۆی لەناوچوونیان. Oxaliplatin بە تایبەتی لەگەڵ DNA کارلێک دەکات و دەبێتە هۆی دروستبوونی cross-links کە DNA replication ڕادەگرێت. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: Oxaliplatin بە شێوەیەکی سەرەکی لە ڕێگەی دەمارەوە (IV) بەکاردێت، بۆیە مژینی لە ڕێگەی ڕیخۆڵەوە نییە. - بەردەستبوونی زیندەیی: %100 چونکە ڕاستەوخۆ دەدرێت بە خوێنبەردا. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی oxaliplatin نزیکەی ١٣-١٦ کاتژمێرە. - لوتکەی چڕیی پلازما: چڕیی پلازمای oxaliplatin زۆر بە خێرایی بەرز دەبێتەوە دوای بەکارهێنانی دەمارەوە. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: شێرپەنجەی کۆڵۆن و ڕێکە (Colorectal cancer). - بەکارهێنانی لاوەکی: هەندێک جار بۆ چارەسەری جۆرەکانی تری شێرپەنجە بەکاردێت. - مەرجەکانی ئامانج: خانە شێرپەنجەییەکانی کۆڵۆن و ڕێکە. - سودەکانی چارەسەرکردن: یارمەتیدەرە لە بچووککردنەوەی قەبارەی tumor و ڕێگری کردن لە بڵاوبوونەوەی شێرپەنجە و زیادکردنی تەمەنی نەخۆش. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی دەرمان بە شێوەیەکی گشتی لە ماوەی چەند هەفتەیەکدا دەردەکەون. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی oxaliplatin پەیوەندی هەیە بە ژمارەی ژەمەکان و وەڵامی نەخۆشەکە. - کارلێکەکانی دەرمان: دەکرێت لەگەڵ چەند دەرمانێکی تر کارلێک بکات، وەک دەرمانەکانی دژە هەوکردن (NSAIDs) و هەندێک دەرمانی دژە زیندەیی (antibiotics). - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری oxaliplatin تەسکە، بۆیە پێویستە بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: oxaliplatin دەرمانێکی platinum-based ە کە بەکاردێت بۆ چارەسەری شێرپەنجە. - سوودەکانی: یارمەتیدەرە لە کۆنتڕۆڵکردنی شێرپەنجە و باشترکردنی کوالێتی ژیانی نەخۆش. - گرنگی کلینیکی: بەکارهێنانی لە چارەسەری شێرپەنجەی کۆڵۆن و ڕێکەدا زۆر گرنگە. - پرۆفایلی سەلامەتی: دەکرێت ببێتە هۆی چەندین کاریگەری لاوەکی، بۆیە پێویستە بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت.

نیشانەکان

• * چارەسەری شێرپەنجەی کۆڵۆن و ڕێکە کە بڵاوبووەتەوە بۆ ئەندامەکانی تر (metastatic colorectal cancer).
• * چارەسەری یارمەتیدەر (adjuvant therapy) بۆ شێرپەنجەی کۆڵۆن دوای لابردنی نەشتەرگەری.
• * بەکاردێت لەگەڵ دەرمانەکانی تری دژە شێرپەنجە، وەکو 5
• FU و leucovorin، بۆ باشترکردنی ئەنجامەکان.
• * بۆ چارەسەری هەندێک جۆری تری شێرپەنجە کە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەری شێرپەنجەی کۆڵۆن و ڕێکە بەکاردێت.

کارەساتەکان

• * هەستکردن بە سڕبوون یان ئازار لە دەست و قاچەکاندا (peripheral neuropathy).
• * دڵتێکەڵهاتن و ڕشانەوە.
• * سکچوون.
• * کەمبوونەوەی خڕۆکە سپیەکانی خوێن، کە دەبێتە هۆی زیادبوونی مەترسی تووشبوون بە هەوکردن.

ئاگادارییەکان

• * Oxaliplatin دەبێتە هۆی زیان گەیاندن بە دەمارەکان (neuropathy). ئەگەر هەستت کرد بە سڕبوون یان ئازار لە دەست و قاچەکانتدا
• دەستبەجێ بە پزیشکەکەت بڵێ. * Oxaliplatin دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی خڕۆکە سپیەکانی خوێن
• ئەمەش دەبێتە هۆی زیادبوونی مەترسی تووشبوون بە هەوکردن. لە کاتی چارەسەردا
• پزیشکەکەت بە بەردەوامی پشکنینی خوێنت بۆ دەکات. * Oxaliplatin دەکرێت زیان بە جگەرت بگەیەنێت. پزیشکەکەت بە بەردەوامی پشکنینی جگەرت بۆ دەکات. *ئەگەر تۆ ژنێکی دووگیانیت یان شیردەدەیت پێویستە ڕاوێژ بە پزیشکەکەت بکەیت پێش بەکارهێنانی ئەم دەرمانە.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو: دۆزەکە بەندە لەسەر قەبارەی ڕووی لەش و دۆخی تەندروستی نەخۆشەکە. بە شێوەیەکی گشتی، 85 mg/m2 دەدرێت لە ڕێگەی دڵۆپەوە (IV infusion) هەموو دوو هەفتەیەک جارێک.
• منداڵان: بەکارهێنانی oxaliplatin بۆ منداڵان بە شێوەیەکی گشتی پێشنیار ناکرێت مەگەر لە ژێر چاودێری پزیشکی پسپۆڕی شێرپەنجە. دۆزەکە دەبێت بە وریاییەوە دیاری بکرێت بە پشتبەستن بە قەبارەی ڕووی لەش و دۆخی تەندروستی منداڵەکە.

دووگیانی یان شیردەر

• * Oxaliplatin دەبێتە هۆی زیان گەیاندن بە دەمارەکان (neuropathy). ئەگەر هەستت کرد بە سڕبوون یان ئازار لە دەست و قاچەکانتدا، دەستبەجێ بە پزیشکەکەت بڵێ. * Oxaliplatin دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی خڕۆکە سپیەکانی خوێن، ئەمەش دەبێتە هۆی زیادبوونی مەترسی تووشبوون بە هەوکردن. لە کاتی چارەسەردا، پزیشکەکەت بە بەردەوامی پشکنینی خوێنت بۆ دەکات. * Oxaliplatin دەکرێت زیان بە جگەرت بگەیەنێت. پزیشکەکەت بە بەردەوامی پشکنینی جگەرت بۆ دەکات. *ئەگەر تۆ ژنێکی دووگیانیت یان شیردەدەیت پێویستە ڕاوێژ بە پزیشکەکەت بکەیت پێش بەکارهێنانی ئەم دەرمانە.

تاگ