oseltamivir

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئۆسێلتامیڤیر دەرمانێکی دژەڤایرۆسە کە بۆ چارەسەرکردنی ئەنفلۆنزای جۆری A و B بەکاردێت. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی selective کاریگەری لەسەر ئەنزیمی نێورەمینی دازە دەکات کە بۆ ڤایرۆسی ئەنفلۆنزا گرنگە. دەرمانەکە لە کۆمەڵەی دەرمانەکانی دژەڤایرۆسەکانی نێورەمینی دەیزە (Neuraminidase inhibitors) دایە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئۆسێلتامیڤیر لە گروپی کاریگەرییەکانی (carboxylate ester prodrug) دایە کە لە جگەردا دەگۆڕێت بۆ شێوەیەکی چالاکتر بۆ ئەوەی کاریگەری خۆی بکات. تایبەتمەندییە کیمیاییەکەی بە شێوەیەکی تایبەت دەبێت بۆ ئەوەی لەگەڵ ئەنزیمی نێورەمینی دازەدا پەیوەندی بکات و رێگری لە بڵاوبوونەوەی ڤایرۆس بکات. دەرمانێکی پڕۆدراگیە واتە دەبێت لە لایەن جگەرەوە بگۆڕێت بۆ شێوەیەکی چالاک. - میکانیزمی کردار: ئۆسێلتامیڤیر بە رێگریکردنی چالاکیی ئەنزیمی نێورەمینی دازە (Neuraminidase) کاری دەکات، کە ئەم ئەنزیمە بۆ ئازادکردنی ڤایرۆسی ئەنفلۆنزا لە خانەکانی لەشدا پێویستە. بەم شێوەیە، ڕێگری لە بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسەکە دەکات و نیشانەکانی نەخۆشییەکە کەمتر دەکات و خێرایی چاکبوونەوە زیاد دەکات. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ماوەی نەخۆشییەکە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ئۆسێلتامیڤیر لە ڕێگەی دەمییەوە بەرزە. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەییی ئۆسێلتامیڤیر لە پلازما بەرزە و بۆ ماوەیەکی درێژ دەمێنێتەوە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ئۆسێلتامیڤیر لە پلازما دەگۆڕێت بەپێی تەمەن و گرێبوونی گورچیلە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration) لە دوای ١-٢ کاتژمێر لە وەرگرتنی دۆزێکی دەمی دەبینرێت. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی ئەنفلۆنزای جۆری A و B لە پێگەیشتووان و منداڵاندا. - بەکارهێنانی لاوەکی: بەکارهێنانی ئۆسێلتامیڤیر وەک چارەسەری پێشگری لە کەسانی توشبوو بە ئەنفلۆنزا یان ئەوانەی لەگەڵ کەسانی توشبوو پەیوەندییان هەیە. - مەرجەکانی ئامانج: ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی ئەنفلۆنزا بەکاردێت، بەتایبەت لە حاڵەتەکانی کەمبوونەوەی هەوراز و تای بەرز، و هەوکردنی سییەکان. - سودەکانی چارەسەرکردن: کورتکردنەوەی ماوەی نەخۆشییەکە، کەمکردنەوەی نیشانەکانی نەخۆشییەکە وەک تا، قورگ ئازار، و سەرئێشە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی دەرمان لە ماوەی ٢٤-٤٨ کاتژمێردا دەردەکەون. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەرمان دەگۆڕێت بەپێی دۆز و تەندروستیی نەخۆش. - کارلێکەکانی دەرمان: دەبێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر بەتایبەت دەرمانەکانی گورچیلەدا بە وردی بەکار بهێنرێت. - مەودای چارەسەر: مەودای چارەسەرکردن بەپێی سەختیی نەخۆشییەکە دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ئۆسێلتامیڤیر دەرمانێکی دژەڤایرۆسە کە بۆ چارەسەرکردنی ئەنفلۆنزا بەکاردێت. - سوودەکانی: کورتکردنەوەی ماوەی نەخۆشی و کەمکردنەوەی سەختیی نیشانەکان. - گرنگی کلینیکی: گرنگی کلینیکی زۆرە، بەتایبەت لە کەسانی بەرکەوتوودا کە مەترسییەکی زیاتریان هەیە لە توشبوون بە ئەنفلۆنزا. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەگشتی دەرمانێکی سەلامەتە، بەڵام هەندێک کاریگەری لاوەکی هەیە.

نیشانەکان

• * ئۆسێلتامیڤیر بۆ چارەسەرکردنی ئەنفلۆنزای جۆری A و B لە پێگەیشتووان و منداڵاندا بەکاردێت، بەتایبەت ئەوانەی کە مەترسییەکی زیاتریان هەیە لە پێکانەوە لە ئەنفلۆنزا.
• * ئەم دەرمانە بۆ کەمکردنەوەی ماوەی نیشانەکانی ئەنفلۆنزا و سەختیی نەخۆشی بەکاردێت.
• * ئۆسێلتامیڤیر دەتوانرێت بەکاربهێنرێت بۆ چارەسەرکردنی ئەنفلۆنزا لە کەسانی بەرکەوتوو لەگەڵ کەسانی توشبوو بەم نەخۆشییە.
• * بەکارهێنانی ئۆسێلتامیڤیر دەتوانێت رێگری لە پەرەسەندنی دەستەواژەیەکی جدی بکات.

کارەساتەکان

• * ئازاری سک و هەرس و هەڵئاوسان: ئەمە نزیکەی ١٠% لە بەکارهێنەراندا ڕوودەدات و بە شێوەیەکی زۆر کەم گرنگە.
• * قەڵقەڵە و ڕشانەوە: نزیکەی ٥%ی بەکارهێنەران ڕووبەڕووی ئەم کاریگەرییە لاوەکییە دەبنەوە.
• * هەستیاری: لە حاڵەتە دەگمەنەکاندا، دەرکەوتنی هەستیاری بۆ دەرمانەکە دەکرێت، کە دەبێت بە زووترین کات سەردانی پزیشک بکەیت.
• * کاریگەری گورچیلە: زۆر دەگمەنە، بەڵام دەکرێت کار لەسەر گورچیلە بکات، پێویستە لە کاتی دەرکەوتنی هەر نیشانەیەکی گرنگ سەردانی پزیشک بکەیت.

ئاگادارییەکان

• بەکارهێنانی ئەم دەرمانە پێویستی بە ڕاوێژی پزیشک هەیە
• بەتایبەت لە کەسانی بەرکەوتوودا وەک ئەوانەی نەخۆشیی گورچیلە یان جگەریان هەیە.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو:
• * دۆزی ئاسایی: ٧٥ میلیگرام دووجار لە ڕۆژێکدا، بۆ ماوەی ٥ ڕۆژ.
• * لە کەسانی بەرکەوتوو بە ڤایرۆسی ئەنفلۆنزا: ٧٥ میلیگرام لە ڕۆژێکدا، بۆ ٧ ڕۆژ.
• * لە کەسانی توشبوو بە ئەنفلۆنزا: ٧٥ میلیگرام دووجار لە ڕۆژێکدا، لە کاتی دەستپێکردنی نیشانەکاندا.
• * دۆز دەگۆڕێت بەپێی سەختیی نەخۆشی و تەندروستیی نەخۆش.
• منداڵان:
• * دۆز دەگۆڕێت بە پێی کێشی منداڵەکە. ڕێنمایی پزیشک بگرە.
• * دۆزی ئاسایی بۆ منداڵان : ٢ میلیگرام بۆ هەر کیلۆگرامێک لە کێشی جەستەدا، دووجار لە ڕۆژێکدا، بۆ ماوەی ٥ ڕۆژ.
• * لە منداڵانی بچووکدا، دەکرێت بە شێوەی شلە بەکاربهێنرێت.
• * هەمیشە دۆزەکان لەژێر چاودێریی پزیشکدا بەکار بهێنرێت.

دووگیانی یان شیردەر

• بەکارهێنانی ئەم دەرمانە پێویستی بە ڕاوێژی پزیشک هەیە، بەتایبەت لە کەسانی بەرکەوتوودا وەک ئەوانەی نەخۆشیی گورچیلە یان جگەریان هەیە.

تاگ