
ondansetron
Zofran, Anzemet, Ondansetron
وەسف
• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئۆندانسیترۆن دەرمانێکی دژە ڕشانەوەیە کە بۆ چارەسەرکردنی ڕشانەوە بەکاردێت، بە تایبەت ئەو ڕشانەوانەی کە لە ئەنجامی دەرمانە کیمیاییەکان یان نەشتەرگەرییەکان ڕوو دەدەن. ئەم دەرمانە بە شێوەیەکی سەرەکی لە سەر جۆرێکی دیاریکراوی پێوەندی دەگرێت لەگەڵ serotonin receptors. جگە لەوەش، دەتوانێت کاریگەری لەسەر جۆرێکی تر لە ڕێگاکانی گواستنەوەی نێوروونیش هەبێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: ئۆندانسیترۆن دەچێتە خانەی گروپی benzamide و وەک دەرمانێکی دژە ڕشانەوەی کارا دەزانرێت. ساختاری کیمیاییەکەی تایبەتمەندییەکانی دەخاتە ڕوو و ڕۆڵی لە کەمکردنەوەی ڕشانەوەدا دەبینێت. تێکەڵاوی کیمیایی تایبەتی دیاریکراوی هەیە کە چۆنیەتی بەستنی بە ڕیسیپتەرەکانی serotonin ڕوون دەکاتەوە. - میکانیزمی کردار: ئۆندانسیترۆن کار دەکات بە ڕێگەی بەستنی بە ڕیسیپتەرەکانی 5-HT3 serotonin لە ناو مێشکی مرۆڤدا. بەم شێوەیە، ئەو نیشانانەی ڕشانەوە و زۆر بەرهەم هێنانی ترشێنەکی گەدە کەم دەکاتەوە. میکانیزمی کرداری ئەم دەرمانە زۆر گرینگە بۆ تێگەیشتن لە چۆنیەتی کارکردنی و چۆنێتی کەمکردنەوەی ڕشانەوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: زۆر بەخێرایی لە ڕێگای دەمەوە دەمژێت، و ڕێژەی بەرزبوونەوەی پلازما زۆر خێرا ڕوو دەدات. ڕێژەی مژینی ئەم دەرمانە بەرزە، کەواتە بەشێکی زۆری دەرمان لە لایەن لەشییەوە دەمژێت. بەپێی جۆری دەرمان و ڕێگای بەکارهێنان، ڕێژەی مژین دەگۆڕێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەشی زۆری ئەم دەرمانە لە جگەردا دەچێتە مەترسییەوە، بۆیە بەردەستبوونی زیندەیی کەمە. ئەمەش کاریگەری لەسەر چۆنیەتی بەردەستبوونی دەرمان لە ناو لەشدا دەبێت. هەندێک لە ماددەکانی دەرمان بە شێوەیەکی بەردەوام لەناو لەشدا دەمێننەوە. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی ئۆندانسیترۆن کورتە، لە نێوان 3 بۆ 5 کاتژمێردا دەگۆڕێت. ئەمەش واتای ئەوەیە کە نیوەی دەرمان لە خوێنەوە لەو ماوەیەدا لەناو دەچێت. بۆیە پێویستە بە شێوەیەکی ڕێکخراو و بەپێی ڕێنمایی پزیشک بەکاربهێنرێت. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما دوای ١ بۆ ٢ کاتژمێر دوای خواردنەوە دەگات. ئەمەش دەپێوێت بە جۆری دەرمان و دۆخی تەندروستیی نەخۆشەوە. چاودێری دۆخی نەخۆش زۆر گرینگە لەم قۆناغەدا. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی ڕشانەوە و پێکێشانەکانی لەگەڵ نەشتەرگەرییەکان یان دەرمانە کیمیاییەکاندا. ئۆندانسیترۆن یەکێکە لە دەرمانە سەرەکییەکان بۆ ڕێگرتن لەو جۆرە ڕشانەوانە. بهکارهێنانی ئەم دهرمانه بهشێوهیهکی زۆر بهر فراوانه و بهپێویستییهكانی تهندروستیی دهگۆڕێت. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی ڕشانەوەی سەرەتایی لە نەخۆشییەکانی گەدە و ڕیخۆڵەدا. هەروەها لە ڕێگای دابەشکردنی دەرمانەکە بە بەشی لاوەکی، هەندێک لە نیشانەکانی دیکەش کەم دەکاتەوە. بەڵام بەکارهێنانی لاوەکی پێویستی بە ڕاوێژی پزیشک هەیە. - مەرجەکانی ئامانج: ئەم دەرمانە بۆ چارەسەری ڕشانەوەی جۆراوجۆر بەکاردێت، لەوانە ڕشانەوەی لەگەڵ کیمۆتێراپی، ڕشانەوەی لەگەڵ نەشتەرگەری، و ڕشانەوەی پاش کیمۆتێراپی. دەستنیشانکردنی مەرجی ئامانج لە بنەڕەتدا بەپێی نیشانەکانی نەخۆش دەکرێت. لێکۆڵینەوەی پزیشکی زۆر گرینگە بۆ دەستنیشانکردنی مهرجی ئامانج. - سودەکانی چارەسەرکردن: سودەکانی چارەسەری بە تایبەت لە کەمکردنەوەی ڕشانەوە و باشترکردنی باری نەخۆشدا دەردەکەوێت. ئەم دەرمانە گەلێک بەسوودە لە چارەسەرکردنی ڕشانەوە و باشکردنی باری تەندروستیی نەخۆش. باشترکردنی دۆخی گشتیی نەخۆش جێگای سەرنجە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی دەرمان زۆر زوو دەردەکەون، زۆرجار لە نێوان 15 بۆ 30 خولەکدا. بەپێی جۆری دەرمان و ڕێگای بەکارهێنان، کاتەکە دەگۆڕێت. چاودێری دۆخی نەخۆش لەم قۆناغەدا گرینگە. - ماوەی کارکردن: ماوەی کاریگەریی دەرمان دەکرێت لەنێوان چەند کاژێرێک تا چەند ڕۆژێک بگۆڕێت، دەبێت بەپێی دۆخی نەخۆشەوە دیاری بکرێت. ماوەی کارکردن دەبێت لهلایهن پزیشكهوه دیاری بکرێت، بهپێی پێویستییهكانی تهندروستیی نەخۆش. - کارلێکەکانی دەرمان: دەکرێت کارلێک لەگەڵ دەرمانەکانی تر بکات، بۆیە پێویستە پێش بەکارهێنانی ئەم دەرمانە، پزیشک ئاگادار بکرێتەوە لەسەر هەموو دەرمانەکانی تر. کارلێکی دەرمان گرینگه و دهبێت ههموو زانیارییهكانی وهربگیرێت لهلایهن نەخۆشهوه. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەرکردن دەگۆڕێت بەپێی نیشانەکان و دۆخی نەخۆش. پزیشک مهودای چارهسهر دیاری دهکات، بهپێی پێویستییهكانی تهندروستیی نەخۆش. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: ئۆندانسیترۆن دەرمانێکی بریقەدارە بۆ کەمکردنەوەی ڕشانەوە. ئەم دەرمانە توانای کەمکردنەوەی ڕشانەوەی زۆری هەیە. تایبەتمەندییە تایبەتییەکانی دەرمان زۆر گرینگن بۆ چارهسهرکردنی ڕشانەوە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ڕشانەوە، باشترکردنی باری گشتیی نەخۆش، ڕێگرتن لە dehydration. سودەکانی ئەم دەرمانە زۆرن و بۆ نهخۆش گرنگن لە چارهسهی ڕشانەوەدا. بهشێوهیهكی گشتی، باشتربوونی دۆخی نهخۆش دهبینرێت. - گرنگی کلینیکی: ئۆندانسیترۆن دەرمانێکی گرنگی کلینیکییە بۆ چارەسەرکردنی ڕشانەوە. ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە چارەسەرکردنی ڕشانەوەدا و بۆ نهخۆشهكان گرینگه. لە زۆرێک لە حاڵەتەکاندا، وهك دەرمانێکی یهکلا کردنەوە بەکاردێت. - پرۆفایلی سەلامەتی: ئۆندانسیترۆن بهگشتی به دهرمانێکی سهلامهت دهزانرێت، بهڵام ههندێک کاریگهری لاوهکی ههیه. چاودێری باری نهخۆش پێویسته، بۆ ئاگاداربوون لە کاریگهرییه لاوهكییهكان. پزیشك دهتوانێت ههموو زانیارییهكانی لهسهر پرۆفایلی سهلامهتی بدات.
شێواز
- tablet
- injection
- oral solution
شێوازی بەکارهێنان
- oral
- intravenous
- intramuscular
نیشانەکان
- * ئۆندانسیترۆن یارمەتی دەدات لە کەمکردنەوەی ڕشانەوەکە کە لە ئەنجامی کیمۆتێراپییەوە دروست دەبێت، بە تایبەت لە نەخۆشی شێرپەنجەدا. ئەم دەرمانە زۆر بەسوودە بۆ کەمکردنەوەی ئەم جۆرە ڕشانەوانە.
- * بەکارهێنانی ئەم دەرمانە بۆ ڕێگرتن لە ڕشانەوە لە دوای نەشتەرگەرییەکان کاراییەکی زۆری هەیە، بەتایبەت ئەو نەشتەرگەرییانەی کە کاریگەرییان لەسەر گەدە و ڕیخۆڵە هەیە. ئەم دەرمانە ڕۆڵێکی گرنگی دەبینێت لە کەمکردنەوەی ڕشانەوە پاش نەشتەرگەری.
- * ئۆندانسیترۆن بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی ڕشانەوەی زۆر، لەوانەش ڕشانەوەی پاش کیمۆتێراپی، کە دەکرێت زۆر بەهێز بێت و بەهۆیەوە نەخۆش تەندروستیی خراپ ببێت. ئەم دەرمانە یارمەتیدەرە لە باشکردنی تەندروستیی گشتیی نەخۆشدا.
- * هەندێک جار ئەم دەرمانە بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی جۆرێکی دیاریکراوی ڕشانەوە لە نەخۆشییەکانی گەدە و ڕیخۆڵەدا، بەڵام بەکارهێنانی بۆ ئەم مەبەستە پێویستی بە ڕاوێژی پزیشک هەیە.
کارەساتەکان
- * کاریگەرییە لاوەکییە باوەکان بریتین لە: سەرئێشە، قیت، قڵیشان، ماندوویی، و کۆتبوونەوە. ئەمانە زۆر باون و زۆربەی کاتەکان کەم دەبنەوە دوای چەند ڕۆژێک. ڕاگرتنی ئهم دهرمانه لهلایهن پزیشكهوه دهبێت دیاری بکرێت.
- * کاریگەرییە لاوەکییە دەگمەن و مەترسیدارەکان بریتین لە: ڕەنگدانی پێست، تەنگەنەفەسی، لەرین، و تەنگژنی دڵ. ئەگەر هەر یەک لەم نیشانانە ڕووی دا، پێویستە بە زووترین کات سەردانی پزیشک بکرێت. ئهم دۆخه مهترسیداره و پێویستی به چارەسەرێکی زوو هەیە.
- * هەندێک جار، بەکارهێنانی ئەم دەرمانە دەبێتە هۆی زیادبوونی ئاستی ئەنزیمەکانی جگەر، بۆیە پشکنینی خوێن پێویستە بۆ چاودێری کردنی باری جگەر. ئهمه گرنگه بۆ ڕێگرتن له زیانی جگەر.
- * ئەم دەرمانە دەکرێت کاریگەری لەسەر دڵ بێت، بۆیە پێویستە کەسانی گومان لەسەر نەخۆشییەکانی دڵ بەکارنەهێنن. نیشانەکانی کێشهی دڵ نابێت نادیدە بگیرێت.
ئاگادارییەکان
- * ئاگادارییەکی تایبەت بۆ کەسانی بەتەمەن پێویستە
- چونکە دەکرێت کاریگەری لاوەکییان لێ بەرهەم بێت. ههر گۆڕانكاریهك له دۆخی تهندروستییاندا دهبێت ڕابگهیهندرێت به پزیشكهوه. * نابێت ئەم دەرمانە لەگەڵ ئەلکحول یان دەرمانەکانی تر بەکاربهێنرێت کە کاریگەرییان لەسەر مێشک هەیە. تێكهڵكردنی ئهم دهرمانه لهگهڵ ماددهی هۆشبەر مهترسیداره. * هەندێک جار
- ئەم دەرمانە دەبێتە هۆی سستی و خەواڵوویی
- بۆیە نابێت لەکاتی شۆفێرکردن یان کارکردن لەگەڵ ئامێرەکاندا بەکاربهێنرێت. ئهمه گرنگه بۆ ڕێگرتن له رووداوی نهخوازراو. * ڕێگریکردن لە ڕشانەوە دەکرێت بەهۆیەوە نیشانەکانی نەخۆشییەکی تر بشارێتەوە
- بۆیە پێویستە پزیشک لەسەر هەموو نیشانەکانی نەخۆش ئاگادار بکرێتەوە. ههر نیشانێكی نهخوازراو دهبێت ڕابگهیهندرێت به پزیشكهوه.
دۆز و بەکارهێنان
- پێگەیشتوو:
- * ڕێژەی ئاسایی ٨ میلیگرامە، چوار جار لە ڕۆژێکدا، بەپێی پێویست. بەڵام ڕێژەکە دەگۆڕێت بەپێی دۆخی نەخۆشەکە. ڕێژەی دەرمان دهبێت لهلایهن پزیشكهوه دیاری بکرێت.
- * ڕێژەی دەرمان دەکرێت زیاد بکرێت بۆ ١٦ میلیگرام، چوار جار لە ڕۆژێکدا لە حاڵەتە قورسەکاندا. زیادکردنی دوزه دهبێت لهلایهن پزیشكهوه بکرێت. چاودێری دهرمانی نهخۆش لەم حاڵهتەدا زۆر گرنگە.
- * ڕێژەی زۆرترین دەرمان لە ڕۆژێکدا ١٦ میلیگرامە. ئەگەر ڕێژەی زیاتر بێت، مهترسیدار دهبێت. ڕێنمایهكانی پزیشك دهبێت بهوردی بجوڵێنرێت.
- * لە کەسانی بەتەمەندا، پێویستە ڕێژەی دەرمان کەم بکرێتەوە، بەپێی پێویستی. ههر گۆڕانكاریهك له ڕێژهی دهرماندا دهبێت به ڕاوێژی پزیشك بكرێت.
- منداڵان:
- * ڕێژەی دەرمان بۆ منداڵان دەگۆڕێت بەپێی تەمەن و کێشیان. ڕێژهی دهرمان دهبێت لهلایهن پزیشكهوه دیاری بکرێت. تەندروستیی مناڵ زۆر گرنگه.
- * ڕێژەی ئاسایی بۆ منداڵان ٠.١٥ میلیگرامە بۆ هەر کیلۆگرامێک لە کێشدا. ڕێژهی دهرمان دهبێت به وردی بجوڵێنرێت. کاریگهرییهكانی دهرمان لهسهر منداڵ زوو دهردهكهون.
- * ڕێژەی زۆرترین دەرمان لە ڕۆژێکدا بۆ منداڵان دەگۆڕێت بەپێی تەمەن و کێشیان. پزیشك ڕێژهی گونجاو دیاری دهكات. پابهندبوون به ڕێنماییهكانی پزیشك زۆر گرنگه.
- * لە منداڵانی بچووکدا، پێویستە بە وردی چاودێری بکرێن، بۆ دڵنیابوون لە نەبوونی کاریگەری لاوەکی. بهكاربردنی دهرمان بۆ مناڵان پێویستی به چهندین خاڵی گرنگ ههیه.
دووگیانی یان شیردەر
- * ئاگادارییەکی تایبەت بۆ کەسانی بەتەمەن پێویستە، چونکە دەکرێت کاریگەری لاوەکییان لێ بەرهەم بێت. ههر گۆڕانكاریهك له دۆخی تهندروستییاندا دهبێت ڕابگهیهندرێت به پزیشكهوه. * نابێت ئەم دەرمانە لەگەڵ ئەلکحول یان دەرمانەکانی تر بەکاربهێنرێت کە کاریگەرییان لەسەر مێشک هەیە. تێكهڵكردنی ئهم دهرمانه لهگهڵ ماددهی هۆشبەر مهترسیداره. * هەندێک جار، ئەم دەرمانە دەبێتە هۆی سستی و خەواڵوویی، بۆیە نابێت لەکاتی شۆفێرکردن یان کارکردن لەگەڵ ئامێرەکاندا بەکاربهێنرێت. ئهمه گرنگه بۆ ڕێگرتن له رووداوی نهخوازراو. * ڕێگریکردن لە ڕشانەوە دەکرێت بەهۆیەوە نیشانەکانی نەخۆشییەکی تر بشارێتەوە، بۆیە پێویستە پزیشک لەسەر هەموو نیشانەکانی نەخۆش ئاگادار بکرێتەوە. ههر نیشانێكی نهخوازراو دهبێت ڕابگهیهندرێت به پزیشكهوه.