nevirapine

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: نێڤیراپین دەرمانێکی Antiretroviral ە کە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی ڤایرۆسی HIV بەکاردێت. ئەم دەرمانە بەشێکە لە کۆمەڵەی Non-nucleoside reverse transcriptase inhibitors (NNRTIs) کە کار لەسەر گیرفانی reverse transcriptase ی ڤایرۆسەکە دەکەن. ئەم enzyme ە لە پڕۆسەی زیادبوونی ڤایرۆسدا ڕۆڵێکی گرنگی دەگێڕێت. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: نێڤیراپین بە گروپی NNRTIs ی Antiretroviral دابەش دەکرێت. ئەم دەرمانە non-competitive inhibitor ی reverse transcriptase ی ڤایرۆسی HIV ە ، واتە بە شێوەیەکی راستەوخۆ binding نابێت بە جێگای active site ی enzyme کە. ئەمەش دەبێتە هۆی گیرفانی reverse transcriptase و ڕێگری دەکات لە زیادبوونی ڤایرۆسەکە. - میکانیزمی کردار: نێڤیراپین بە شێوەیەکی ناجێگیر بە reverse transcriptase ی ڤایرۆسی HIV دەچسپێت. ئەمەش دەبێتە هۆی گۆڕینی شێوازی کاری ئەنزایمەکە و ڕێگری دەکات لە پڕۆسەی DNA سازی ڤایرۆسەکە. بەم شێوەیە، ڕێگری دەکات لە زیادبوونی ڤایرۆسەکە لە لەشی نەخۆشدا. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی نێڤیراپین لە ڕێگای دەمەوە نزیکەی % 40 ە ، بەڵام دەگۆڕێت بەپێی formulation ی دەرمانەکە و باری تەندروستی نەخۆش. - بەردەستبوونی زیندەیی: بەردەستبوونی زیندەیی نێڤیراپین لە پلازما کەمە و بایەخی metabolism ی جگەر هەیە. لەبەر ئەمەش، دەرمانەکە بەڕێژەیەکی کەم بۆ ماوەیەکی درێژ دەمێنێتەوە لە خوێندا. - نیوە تەمەن: نیوە تەمەنی نێڤیراپین لە پلازما 2.5 بۆ 4.5 کاتژمێرە. - لوتکەی چڕیی پلازما: لوتکەی چڕیی پلازما بۆ نێڤیراپین دوای ٣ بۆ ٦ کاتژمێر دەگات. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی تووشبووانی ڤایرۆسی هەڵگری کەمی بەرگری جەستە (HIV) بەکاردێت، بە تایبەت لەگەڵ دەرمانەکانی دیکەدا. بەکارهێنانی تەنیا بە تەنیا زۆر کەمە. - بەکارهێنانی لاوەکی: لە چارەسەرکردنی ھەندێ حاڵەتی دیکەشدا بەکاردێت ،بەڵام ئەمە بەرنامەی تایبەتی دەوێت. - مەرجەکانی ئامانج: بەکارھێنانی ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی تووشبووانی ڤایرۆسی HIV ە کە دوچاربوونیان بۆ دەرمانەکانی دیکە ھەیە. - سودەکانی چارەسەرکردن: نێڤیراپین دەتوانێت ڕێژەی ڤایرۆسی HIV لە خوێندا کەم بکاتەوە و بەم شێوەیە ڕێگری بکات لە پەرەسەندنی نەخۆشییەکە. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی نێڤیراپین دوای چەند ڕۆژێک دەردەکەون. - ماوەی کارکردن: کاریگەرییەکانی بۆ ماوەیەکی درێژ دەمێننەوە، بەڵام پێویستی بە بەکارھێنانی بەردەوام هەیە. - کارلێکەکانی دەرمان: نێڤیراپین دەتوانێت interaction لەگەڵ دەرمانەکانی دیکەدا دروست بکات، بۆیە پێویستە پێش بەکارھێنانی دەرمانەکە، پزیشک ئاگادار بکرێتەوە لەسەرجەم دەرمانەکانی دیکە کە نەخۆش بەکاری دەھێنێت. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری nێڤیراپین بەپێی severity ی نیشانەکان و باری تەندروستی نەخۆش دەگۆڕێت و لەلایەن پزیشکەوە دیاری دەکرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: نێڤیراپین دەبێت لەگەڵ دەرمانەکانی Antiretroviral ی دیکە بەکار بهێنرێت. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ڕێژەی ڤایرۆسی HIV لە خوێندا، باشترکردنی immune system ، و درێژکردنەوەی تەمەنی نەخۆش. - گرنگی کلینیکی: نێڤیراپین ڕۆڵێکی گرنگی دەگێڕێت لە چارەسەرکردنی HIV . - پرۆفایلی سەلامەتی: نێڤیراپین پێویستی بە چاودێرییەکی پزیشکی هەیە بەهۆی کاریگەرییە لاوەکییەکانیەوە.

نیشانەکان

• * نێڤیراپین بەشێکە لە regimen ی چارەسەرکردنی HIV لەگەڵ دەرمانەکانی دیکەدا بۆ کەمکردنەوەی ڕێژەی ڤایرۆسەکە لە خوێندا و باشترکردنی CD4 cell count.
• * بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی HIV لە نەخۆشانی adult و adolescent.
• * بەشێکە لە regimen ی چارەسەرکردنی HIV لە نەخۆشانی دووگیاندا، بەڵام تەنھا لەژێر چاودێرییەکی پزیشکی تایبەتدا.
• * دەتوانرێت بۆ نەخۆشانی HIV positive بەکار بهێنرێت کە resistance یان بە دەرمانەکانی دیکەی Antiretroviral هەیە.

کارەساتەکان

• * کاریگەرییەکانی لاوەکی common : ئازاری سەر، سەرئێشە، ماندوویی، rash ، nausea ، vomiting ، diarrhea. ئەمانە زۆرینەی کات کاتیین و بە خۆی چاک دەبنەوە، بەڵام لە حاڵەتی بەردەوامیدا پێویستە پزیشک ئاگادار بکرێتەوە.
• * کاریگەرییەکانی لاوەکی جدی: خوێن بەربوون (خوێن بەربوونی جگەر)، hepatitis ، دڵەڕاوکێ ، Stevens
• Johnson syndrome (بەشێکی rare ی کاریگەرییە لاوەکییەکانیەتی) . لە حاڵەتی rash ی بەرچاو، هەوکردنی جگەر ، یاخود کێشەکانی تر پێویستە زوو سەردانی پزیشک بکرێت.
• * کاریگەرییە لاوەکییەکانی تر: گۆڕانی دڵداوەکی، هەست کردن بە بێ حەزی خواردن و لەدەستدانی کێش. ئەمانە پێویستیان بە چاودێری پزیشکی هەیە.

ئاگادارییەکان

• نێڤیراپین دەبێت لەژێر چاودێرییەکی پزیشکی تایبەتدا بۆ چارەسەرکردنی HIV بەکار بهێنرێت. کاریگەرییە لاوەکییەکانی hepatotoxicity و rash گرنگن و پێویستیان بە چاودێرییەکی بەردەوام هەیە. تێکەڵکردنی لەگەڵ دەرمانەکانی دیکە دەتوانێت کاریگەری لەسەر pharmacokinetics ی نێڤیراپین دروست بکات.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو: دۆزی نێڤیراپین لەلایەن پزیشکەوە دیاری دەکرێت بەپێی severity ی نیشانەکان و باری تەندروستی نەخۆش. دۆزیەکی ئاسایی ٢٠٠ میلیگرام دووجار لە ڕۆژێکدا یان ٤٠٠ میلیگرام یەکجار لە ڕۆژێکدا هه یه. دەستپێکردنی بە دۆزێکی کەمتر دەبێت ( ٢٠٠ میلیگرام یەکجار لە ڕۆژێکدا) بۆ کەمکردنەوەی ڕیسکی کاریگەریە لاوەکییەکانی. مەودای دۆز لە نێوان ٢٠٠ بۆ ٤٠٠ میلیگرام لە ڕۆژێکدا دەگۆڕێت. ماوەی چارەسەرکردن بەپێی باری نەخۆش دەگۆڕێت و لەلایەن پزیشکەوە دیاری دەکرێت. دۆزی دەرمان دەبێت لەلایەن پزیشکەوە بەپێی باری تایبەتی نەخۆشەکە دیاری بکرێت.
• منداڵان: دۆزی نێڤیراپین بۆ منداڵان لەلایەن پزیشکەوە دیاری دەکرێت بە پێی تەمەن و کێشی منداڵەکە. دۆزی ١٠٠ بۆ ٢٠٠ میلیگرام لە ڕۆژێکدا زۆر باوە لە منداڵاندا بەڵام دەبێت لەلایەن پزیشکەوە دیاری بکرێت و بەردەوام چاودێری بکرێت. ڕێنماییەکانی دۆز بۆ منداڵان لەلایەن پزیشکەوە بەوردی دیاری دەکرێت.

دووگیانی یان شیردەر

• نێڤیراپین دەبێت لەژێر چاودێرییەکی پزیشکی تایبەتدا بۆ چارەسەرکردنی HIV بەکار بهێنرێت. کاریگەرییە لاوەکییەکانی hepatotoxicity و rash گرنگن و پێویستیان بە چاودێرییەکی بەردەوام هەیە. تێکەڵکردنی لەگەڵ دەرمانەکانی دیکە دەتوانێت کاریگەری لەسەر pharmacokinetics ی نێڤیراپین دروست بکات.

تاگ