morphine

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: مۆرفین دەرمانێکی ئۆپیۆیدییە کە وەک analgesic (کەمدەرێژەکەرەوەی ئازار) بەکاردێت. ئەم دەرمانە کاریگەرییەکی بەهێزی هەیە لە کەمکردنەوەی ئازاری بەهێز. جگە لەوەش، کاریگەرییەکانی تریش هەیە وەک سەرکوتکردنی قورسایی و هێمنکردنەوەی نەخۆش. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: مۆرفین لە گروپی ئەلکالۆیدەکانی ئۆپیۆمەوە دەردەچێت. ئەم گروپە دەرمانە ڕاستەوخۆ لە بەرهەمی گیایی ئەفغانی بەدەستدێت. هەروەک چۆن لە ڕێی کیمیا کاریگەرییەکانی جیاواز دەکرێت. - میکانیزمی کردار: مۆرفین لە سەر ڕیسێپتۆرەکانی (مۆرفینی) لە سیستمێکی دەماری ناوەندی کاردەکات کە ئازار کەمدەکاتەوە. ئەم ڕیسێپتۆرانە لە مێشکی و کۆئەندامی دەماری دەوری گرتوون. لە ڕێگەی بەستنی بۆ لەسەر ڕیسێپتۆرەکانەوە، ئازاری نەخۆش کەمدەکاتەوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی مۆرفین دەگۆڕێت بەپێی ڕێگای بەکارهێنان. بۆ نموونە، مژینی لە ڕێگای دەمەوە کەمترە لە IV injection. هەندێک لە فۆرمەکانی بەردەست، وەک sustained-release capsules، ڕێژەی مژینیان لە ماوەیەکی درێژدا بەردەوامە . - بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability): بەردەستبوونی زیندەیی مۆرفین بەپێی ڕێگای بەکارهێنان جیاوازە. لە ڕێگای دەمەوە بەردەستبوونی زیندەیی کەمترە بەهۆی مێتابۆلیزمی یەکەم لە جگەر. - نیوە تەمەن (Half-life): نیوە تەمەنی مۆرفین لە نێوان 2 بۆ 4 کاتژمێردایە. ئەمە بە واتای ئەوە دێت کە نیوەی ماددەی دەرمان لە خوێندا لە ماوەی 2 بۆ 4 کاتژمێردا لەناو دەچێت. - لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration): لوتکەی چڕیی پلازما بەپێی ڕێگای بەکارهێنان و جۆری دەرمان جیاوازە. بۆ نموونە، لە ڕێگای IVەوە خێراتر لە ڕێگای دەمەوە دەگاتە لوتکەی چڕیی پلازما. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: کەمکردنەوەی ئازاری بەهێز. - بەکارهێنانی لاوەکی: کۆنترۆڵکردنی ئازاری پاش نەشتەرگەری، کەمکردنەوەی ئازاری شێرپەنجە، تێکشکاندنی هەناسە، کۆنترۆڵکردنی ئازاری بەهێز لە نەخۆشییەکانی تر. - مەرجەکانی ئامانج: مۆرفین بۆ چارەسەرکردنی جۆرێکی فراوانی نەخۆشی و حاڵەتەکان بەکاردێت، لەوانە ئازاری بەهێز لە پاش نەشتەرگەری، ئازاری شێرپەنجە، ئازاری پشت، ئازاری مێشک، و ئازاری تر. بەکارهێنانی مۆرفین بەشێوەیەکی بەردەوام دەبێت لەژێر چاودێریی پزیشکدا بێت. - سودەکانی چارەسەرکردن: مۆرفین بە شێوەیەکی کاریگەر ئازاری نەخۆش کەمدەکاتەوە و جۆری ژیانیان باشتر دەکات. لە حاڵەتەکانی ئازاری شێرپەنجە، مۆرفین یارمەتی نەخۆش دەدات بۆ ئەوەی بتوانێ بە شێوەیەکی باشتر ژیان بەسەرببات. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کات بۆ کاریگەرییەکان جیاوازە بەپێی ڕێگای بەکارهێنان. IV injection خێراتر کار دەکات لە ڕێگای دەمەوە. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی مۆرفین جیاوازە بەپێی جۆری دەرمان بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا بە گشتی چەند کاتژمێرێک دەخایەنێت. - کارلێکەکانی دەرمان: هەندێک لە دەرمانەکان دەتوانن کارلێکی نەرێنیان لەگەڵ مۆرفیندا هەبێت، بۆیە پێویستە پزیشک لە بارەی دەرمانەکانی ترەوە ئاگاداربکرێتەوە. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەری بەپێی باری تەندروستی نەخۆش و جۆری ئازار جیاوازە. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: مۆرفین دەرمانێکی بەهێزە و پێویستە بە شێوەیەکی ورد بەکاربهێنرێت. بەکارهێنانی ناتەواو دەتوانێت ببێتە هۆی سەرئێشە، قورسایی، و هەندێک کاریگەری لاوەکی دیکە. - سوودەکانی: کەمکردنەوەی ئازاری بەهێز، باشترکردنی جۆری ژیان بۆ نەخۆشەکان بە تایبەت ئەو نەخۆشانەی کە ئازاری شێرپەنجەیان هەیە. - گرنگی کلینیکی: مۆرفین ڕۆڵێکی گرنگی لە چارەسەرکردنی ئازاری بەهێزدا دەبینێت. - پرۆفایلی سەلامەتی: بەکارهێنانی مۆرفین دەبێت لەژێر چاودێریی پزیشکدا بێت بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانی کاریگەرییە لاوەکییەکان.

جۆری دەرمان

نیشانەکان

• * مۆرفین بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەرکردنی ئازاری بەهێز بەکاردێت، بەتایبەت ئەو ئازارانەی کە بە دەرمانەکانی تری ئازار کەم ناکرێنەوە.
• * بەکاردێت بۆ کۆنترۆڵکردنی ئازاری پاش نەشتەرگەری. دۆزی ئازارەکە دەبێت بەهێز بێت بۆ بەکارهێنانی ئەم دەرمانە.
• * لە چارەسەری ئازاری شێرپەنجەدا بەکاردێت، بۆ کەمکردنی ئازاری بەهێز و باشترکردنی جۆری ژیانی نەخۆش. دۆزی ئازارەکە دەبێت بەهێز بێت تا بەکارهێنانی مۆرفین پێویست بێت.
• * هەروەها بۆ کۆنترۆڵکردنی ئازاری جۆرەکانی تری نەخۆشی، وەکو ئازاری پشت و ئازاری جگەر. بەڵام دەبێت بەڕێگای پزیشکەوە بێت.

کارەساتەکان

• * کاریگەرییە هەمیشەییەکان: قورسایی، سەرئێشە، هەڵئاوسانی، و سستی. ئەمە زۆر باوە.
• * کاریگەرییە مەترسیدارەکان: کەمی هەناسەدان، فشارێکی نزم، هەڵئاوسانی دەم و چاو و لەش، هەستکردن بە خەمۆکی، و تێکچوونی دڵ. پێویستە لە حاڵەتی هەر کام لەم کاریگەرییانەدا زوو سەردانی پزیشک بکرێت.

ئاگادارییەکان

• مۆرفین دەرمانێکی بەهێزە و دەبێت بە شێوەیەکی ورد بەکاربهێنرێت. لەکاتی بەکارهێنانی مۆرفیندا پێویستە لەسەر ئەگەری دروستبوونی کەمی هەناسەدان
• فشارێکی نزم
• قەبزی
• و هەستکردن بە خەمۆکی ئاگادار بین.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو: دۆزی مۆرفین بەپێی باری نەخۆش و جۆری ئازار جیاوازە. دۆزی سەرەتایی بە شێوەیەکی گشتی 5
• 10 mg
• ە هەر 4
• 6 کاتژمێر جارێک. دۆزی ڕۆژانە نابێت زیاتر لە 400 mg بێت. بەپێی پێویست و بەڕێگای پزیشکەوە دۆزەکە دەگۆڕێت.
• منداڵان: بەکارهێنانی مۆرفین لە منداڵاندا تەنها بەڕێگای پزیشکەوە بەکار دێت. دۆزەکان بەپێی تەمەن و کێشی منداڵ دەگۆڕێت. مۆرفین بۆ منداڵان بەشێوەیەکی بەردەوام نابێت و دەبێت لەژێر چاودێریی پزیشکدا بێت. دۆزەکانی منداڵان زۆر کەمترن لە دۆزەکانی پێگەیشتووان.

دووگیانی یان شیردەر

• مۆرفین دەرمانێکی بەهێزە و دەبێت بە شێوەیەکی ورد بەکاربهێنرێت. لەکاتی بەکارهێنانی مۆرفیندا پێویستە لەسەر ئەگەری دروستبوونی کەمی هەناسەدان، فشارێکی نزم، قەبزی، و هەستکردن بە خەمۆکی ئاگادار بین.

تاگ