erythropoietin

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: Erythropoiesis-Stimulating Agent (ESA) - گروپی کیمیایی/چارەسەری: Glycoprotein hormone. - میکانیزمی کردار: Erythropoietin هۆرمۆنێکە کە لە گورچیلەکان دروست دەبێت و stimulus بۆ دروستبوونی RBC (red blood cells) لە bone marrow. Erythropoietin بەهۆی گرێدان لەگەڵ receptors لەسەر surface of erythroid progenitor cells کار دەکات. لە نەخۆشیدا کە production ی erythropoietin کەمە، بەکارهێنانی دەرەکی erythropoietin دەبێتە هۆی stimulus کردنی erythropoiesis. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: دەگۆرێت بەپێی route ی بەکارهێنان (IV, Subcutaneous). - بەردەستبوونی زیندەیی: نزیکەی %72-36 لە ژێر پێستدا. - نیوە تەمەن: 4-13 کاتژمێر بەپێی route of administration. - لوتکەی چڕیی پلازما: دەگۆرێت بەپێی dosage و route. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەری anemia لە ئەنجامی chronic kidney disease (CKD), chemotherapy، و هەندێک حاڵەتی تری anemia. - بەکارهێنانی لاوەکی: کەمکردنەوەی پێویستی بە خوێن گواستنەوە لە نەشتەرگەرییەکاندا. - مەرجەکانی ئامانج: نەخۆشانی CKD لەسەر dialysis، نەخۆشانی cancer لەسەر chemotherapy، و نەخۆشانی AIDS لەسەر zidovudine. - سودەکانی چارەسەرکردن: زیادکردنی RBC count، کەمکردنەوەی ماندوێتی و باشترکردنی quality of life. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: زیادبوونی تدریجی لە RBC count. - ماوەی کارکردن: چەند هەفتەیەک دوای راگرتنی دەرمان. - کارلێکەکانی دەرمان: ئاگاداربە لەگەڵ drug interaction کە مەترسی thromboembolic events زیاد دەکات. - مەودای چارەسەری: پێویستە بە وریایی بەکاربهێنرێت بۆ ڕێگرتن لە hemoglobin زۆر بەرز. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: stimulus کردنی erythropoiesis. - سوودەکانی: چارەسەری anemia و کەمکردنەوەی پێویستی بە خوێن گواستنەوە. - گرنگی کلینیکی: باشترکردنی quality of life بۆ نەخۆشانی anemia. - پرۆفایلی سەلامەتی: پێویستە بە وریایی بەکاربهێنرێت بۆ کەمکردنەوەی مەترسی thromboembolic events و hypertension.

نیشانەکان

• * Anemia پەیوەست بە Chronic Kidney Disease (CKD)، بەتایبەتی لە نەخۆشانی کە لەسەر dialysis ن.
• * Anemia پەیوەست بە chemotherapy لە نەخۆشانی cancer.
• * Anemia پەیوەست بە بەکارهێنانی Zidovudine لە نەخۆشانی HIV.
• * کەمکردنەوەی پێویستی بە خوێن گواستنەوە لە نەخۆشانی کە نەشتەرگەریی گەورەیان بۆ دەکرێت.

کارەساتەکان

• * Hypertension (فشاری خوێن بەرز).
• * Thromboembolic events (وەک deep vein thrombosis (DVT) و pulmonary embolism).
• * Seizures.
• * Headache (سەرئێشە) و flu
• like symptoms.

ئاگادارییەکان

• Erythropoietin دەبێت بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت لە نەخۆشانی کە مەترسی thromboembolic events یان هەیە. پێویستە hemoglobin monitor بکرێت بۆ ڕێگرتن لە بەرزبوونەوەی زۆر
• ئەمەش دەبێتە هۆی زیادبوونی مەترسی cardiovascular events. Hypertension دەبێت کۆنتڕۆڵ بکرێت پێش دەستپێکردن بە چارەسەر. لە chemotherapy ی cancer نەخۆش پێویستە hemoglobin monitor بکرێت.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو: Dosage بەپێی قورسی anemia و وەڵامی نەخۆش دەگۆڕێت. دەستپێکردن بە 50
• 100 units/kg IV یان Subcutaneous سێ جار لە هەفتەیەکدا. Dosage پێویستە adjust بکرێت بۆ maintain کردنی target hemoglobin levels.
• منداڵان: Dosage وەک پێگەیشتووانە بەڵام پێویستە بە وریایی و لەژێر چاودێری پزیشکی پسپۆڕ دەستنیشان بکرێت.

دووگیانی یان شیردەر

• Erythropoietin دەبێت بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت لە نەخۆشانی کە مەترسی thromboembolic events یان هەیە. پێویستە hemoglobin monitor بکرێت بۆ ڕێگرتن لە بەرزبوونەوەی زۆر، ئەمەش دەبێتە هۆی زیادبوونی مەترسی cardiovascular events. Hypertension دەبێت کۆنتڕۆڵ بکرێت پێش دەستپێکردن بە چارەسەر. لە chemotherapy ی cancer نەخۆش پێویستە hemoglobin monitor بکرێت.

تاگ