erythromycin

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: ئەم دەرمانە دەچێتە ناو گروپی ئەنتی‌بیۆتیکەکانی مەکڕۆلایدەوە کە بۆ چارەسەرکردنی هەندێک جۆری بەکتریا بەکاردێت. جۆرێکی تایبەتی ئەنتی‌بیۆتیکە کە کاریگەریی لەسەر بەکتریا هەیە. کاریگەریی بەهێزی لەسەر چەند جۆرێکی بەکتریایەکی دیاریکراو هەیە. - گروپی کیمیایی/چارەسەر: ئەم دەرمانە لە گروپی مەکڕۆلایدەکانەوە دەردەچێت و لە ڕێگای دەستکاریکردنی کیمیاییەوە دروست دەکرێت. دروستکراوی چەندین کارگەی دەرمانسازیی جیهانییە. ساختاری کیمیاییی تایبەتی هەیە کە بۆ هەڵوەشاندنی بەکتریا بەکاردێت. - میکانیزمی کردار: ئێریتڕۆمایسین بە ڕێگەی بەستنی بە Ribosomesی خڕۆکە بەکتریاییەکانەوە کار دەکات، وە بەو هۆیەوە پێشگیری دەکات لە دروستکردنی پرۆتین لەلایەن بەکتریاوە کە پێویستە بۆ گەشە و زیندوو بوونیان. بەو شێوەیە بەکتریاکان دەکوژێت یاخود پەرەسەندن و زیادبوونیان ڕادەگرێت. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: ڕێژەی مژینی ئێریتڕۆمایسین دەگۆڕێت بە پێی ڕێڕەوی بەکارهێنان، بۆ نموونە، ڕێژەی مژینی لە ڕێگای دەمەوە (oral) کەمترە لە ڕێگای دەرزی لێدانەوە (IV). چەندین فاکتەر کاریگەری لەسەر مژینی دەرمان هەیە، وەک خواردنی خواردن وە جۆری ئامادەکاریی دەرمان. - بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability): بەردەستبوونی زیندەیی ئێریتڕۆمایسین لە خوێندا لە ڕێگای دەمەوە (oral) کەمترە. چەندین ڕێگای هەیە بۆ زیادکردنی بەردەستبوونی زیندەیی ئەم دەرمانە. ئەمەش بەهۆی مێتابۆلیزمی جگەرەوەیە کە بەشێکی دەرمانەکە دەشکێنێت. - نیوە تەمەن (Half-life): نیوە تەمەنی ئێریتڕۆمایسین لە جەستەدا دەگۆڕێت بە پێی تەمەن و دۆخی تەندروستیی نەخۆش. هەندێک کێشەی جگەر و گورچیلە دەکرێت کاریگەری لەسەر نیوە تەمەنی دەرمان هەبێت. نیوە تەمەنی درێژتر پێویستی بە دۆزێکی کەمترە لە ڕۆژێکدا. - لوتکەی چڕیی پلازما (Peak plasma concentration): لوتکەی چڕیی پلازما بەرز دەبێتەوە کاتێک دەرمان بە ڕێگەی دەرزی لێدانەوە بدەیت. ئەمەش بە پێی دۆزی دەرمان و ڕێگای دەرمان دەگۆڕێت. دەگۆڕێت بە پێی جۆری ئامادەکاری دەرمان. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەرکردنی هەندێک جۆری بەکتریا کە ھەستیارن بۆ ئێریتڕۆمایسین. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەرکردنی ھەندێک جۆری ھەوکردنی پێست ، ھەندێک جۆری ھەوکردنی ڕیخۆڵە ، و ھەندێکی تر - مەرجەکانی ئامانج: ئێریتڕۆمایسین بۆ چارەسەرکردنی چەندین ھەوکردنی بەکتریایی بەکاردێت، وەک ھەوکردنی ھەناسەدان، ھەوکردنی گوێ، ھەوکردنی پێست، و ھەوکردنی ڕیخۆڵە. - سودەکانی چارەسەرکردن: سودەکانی چارەسەرکردن بەم دەرمانە دەگۆڕێت بە پێی جۆری ھەوکردن و ھەستیاری بەکتریاکە. دەکرێت ھەستیاری بۆ ئێریتڕۆمایسین ھەبێت لە ھەندێک بەکتریادا. چارەسەرکردنی بەکتریا دەبێتە ھۆی کەمبوونەوەی نیشانەکان. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەریی ئێریتڕۆمایسین دەگۆڕێت بە پێی ڕێگای بەکارهێنان و جۆری ھەوکردن. لەھەندێک حاڵەتدا، دەکرێت نیشانەکان زوو کەمبنەوە، لە ھەندێک حاڵەتی تریشدا ماوەیەکی درێژتر دەوێت. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی ئێریتڕۆمایسین بە پێی دۆزی بەکارھێنراو و جۆری ھەوکردن دەگۆڕێت. پێویستە بەپێی ڕێنمایی دکتۆر بەکار بهێنرێت. - کارلێکەکانی دەرمان: ئێریتڕۆمایسین دەکرێت کارلێکی لەگەڵ ھەندێک دەرمانی تریش ھەبێت. ئەمەش دەکرێت کاریگەریی لەسەر دەرمانی تر ھەبێت یان کاریگەریی لەسەر ئێریتڕۆمایسین. - مەودای چارەسەری: مەودای چارەسەریی ئێریتڕۆمایسین بۆ ھەندێک ھاڵەت بەربڵاوە، وە لە ھەندێکی تریشدا کەمترە. بە پێی جۆری بەکتریا و ھەستیاری دەگۆڕێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: سەرەکیترین تایبەتمەندیی ئێریتڕۆمایسین، توانای لەناوبردنی یان کۆنتڕۆڵکردنی بەکتریایە کە بەرگری لە ئەنتی‌بیۆتیکەکانی تر دەکەن. - سوودەکانی: سوودە سەرەکییەکانی ئێریتڕۆمایسین، چارەسەرکردنی چەندین جۆری ھەوکردنی بەکتریاییە. بەکتریایەکی دیاریکراوی لەناودەبات. - گرنگی کلینیکی: گرنگیی کلینیکیی ئێریتڕۆمایسین لە چارەسەرکردنی ھەندێک جۆری ھەوکردنی بەکتریاییە کە بۆ ئەنتی‌بیۆتیکەکانی تریش بەرگری هەیە. - پرۆفایلی سەلامەتی: پرۆفایلی سەلامەتیی ئێریتڕۆمایسین بە گشتی باشە، بەڵام دەکرێت ھەندێک کاریگەریی لاوەکیی ھەبێت. بەکارهێنانی بە دەرباز شێوەیەک دەبێت.

جۆری دەرمان

نیشانەکان

• * ئێریتڕۆمایسین بۆ چارەسەرکردنی ھەوکردنی ڕیخۆڵە، بە تایبەتی ئەو جۆرانەی کە لەلایەن بەکتریای *Helicobacter pylori*ەوە دروست دەبن، بەکاردێت.
• * ئەم دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی ھەوکردنی ھەناسەدان، وەک برۆنشیتیس و پنیومۆنیا کە لەلایەن بەکتریاوە دروست دەبن بەکاردێت.
• * ئێریتڕۆمایسین چارەسەرێکی کاریگەرە بۆ چارەسەرکردنی ھەندێک جۆری ھەوکردنی پێست، بە تایبەتی ئەو جۆرانەی کە لەلایەن بەکتریاوە دروست دەبن.
• * گەر ھەستیاری بۆ پێنیسیلین ھەبێت، دەکرێت ئێریتڕۆمایسین وەک جێگرەوە بەکار بهێنرێت بۆ چارەسەرکردنی ھەندێک جۆری بەکتریا.

کارەساتەکان

• * کاریگەرییەکانی لاوەکیی باو: ئازاری سک، ژێرە، ڕشانەوە، ئاوسانی سک، زۆر ھەڵئاوسان لەگەڵ ئازاردا. ئەمانە ھەرچەندە باون، بەڵام زۆرینەی کاتی سەرەکی نیین.
• * کاریگەرییەکانی لاوەکیی گرنگ: هەندێک جار، ئێریتڕۆمایسین دەبێتە ھۆی ھەوکردنی جگەر، کە دەکرێت مەترسیدار بێت. ھەروەھا دەکرێت کاریگەری لەسەر ڕیتمی دڵ ھەبێت. ئەمەش پێویستی بە چارەسەری پزیشکیی زووە.
• * کاریگەرییە لاوەکییەکانی تریش دەکرێت ڕووبدات، وەک ھەستیاریی پێست (rash)، خوران، و سەرئێشە. ھەموو کاریگەرییەکانی لاوەکی پێویستی بە ڕاوێژ لەگەل دکتۆرە.

ئاگادارییەکان

• * لەکاتی بەکارھێنانی ئێریتڕۆمایسیندا
• پێویستە خۆت لە کاریگەرییە لاوەکییە ئاساییەکانی ئاگاداربێت. * لەکاتی ھەستیاریی گرنگدا
• بەکارھێنانی دەرمانەکە ڕابگرە و لەگەڵ دکتۆر ڕاوێژ بکە. * ئێریتڕۆمایسین دەکرێت کاریگەری لەسەر دەرمانی تریش ھەبێت. * چاودێری دکتۆر لە کاتی بەکارھێنانی ئەم دەرمانەدا زۆر گرینگە.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو:
• * دۆزی ئاسایی بۆ پێگەیشتووان ٢٥٠
• ٥٠٠ مگ ھەر ٦ بۆ ٨ کاتژمێر جارێکە، بەپێی ڕێنماییی دکتۆرە.
• * دۆزی بەرزتر دەکرێت بەکاربهێنرێت بۆ چارەسەرکردنی ھەندێک جۆری ھەوکردن.
• * دۆزی ڕۆژانە نابێت زیاتر لە ٤ گرام بێت.
• * ماوەی چارەسەرکردن بە پێی جۆری ھەوکردن و بەرپرسیارێتی دکتۆر دەگۆڕێت.
• منداڵان:
• * دۆزی منداڵان بە پێی تەمەن و کێش دەگۆڕێت.
• * دۆزی ڕۆژانە نابێت زیاتر لە ٤٠ مگ بۆ ھەر کیلوگرامێک کێش بێت.
• * دۆز بە شێوەی دابەشکراو دەدرێت، بۆ نموونە ھەر ٦ بۆ ٨ کاتژمێر جارێک.
• * ئەرکی دایک و باوک و دکتۆرە لە بەکارھێنانی دۆزی گونجاودا بۆ منداڵان.

دووگیانی یان شیردەر

• * لەکاتی بەکارھێنانی ئێریتڕۆمایسیندا، پێویستە خۆت لە کاریگەرییە لاوەکییە ئاساییەکانی ئاگاداربێت. * لەکاتی ھەستیاریی گرنگدا، بەکارھێنانی دەرمانەکە ڕابگرە و لەگەڵ دکتۆر ڕاوێژ بکە. * ئێریتڕۆمایسین دەکرێت کاریگەری لەسەر دەرمانی تریش ھەبێت. * چاودێری دکتۆر لە کاتی بەکارھێنانی ئەم دەرمانەدا زۆر گرینگە.

تاگ