enoxaparin

وەسف

• زانیارییە فارماکۆلۆژییەکان: - پۆلی دەرمان و میکانیزمی کارکردنی دەرمان: ئینۆکسەپارین سۆدیۆم دژەخوێنبەستنە لە جۆری هیپارینی کێش کەم (LMWH). کاردەکات بە زیادکردنی چالاکییەکانی ئەنتیثرۆمبین III، کە فاکتەرەکانی خوێنبەستن دەکوژێت، بەتایبەتی فاکتەری Xa. ئەمەش ڕێگری دەکات لە دروستبوونی خوێنبەستن. - گرووپی کیمیایی و تایبەتمەندییەکانی: ئینۆکسەپارین سۆدیۆم پۆلیساکاریدێکی سلفاتکراوە کە لە ڕێگەی دیپۆلیمەریزاسیۆنی بەنزایل ئێستەری هیپارینی بەدەستهاتووە. کێشی گەردیلەیی مامناوەندی نزیکەی 4500 دالتۆنە. - چۆنیەتی کاریگەری لەسەر سیستەمی جەستە: ئینۆکسەپارین سۆدیۆم کاریگەری ڕاستەوخۆی هەیە لەسەر سیستەمی خوێنبەستن، بە ڕێگریکردن لە دروستبوونی خوێنبەستن و گەورەبوونی خوێنبەستووەکانی پێشوو. • فارماکۆکینێتیکس (Pharmacokinetics): - هەڵمژین و بەردەستبوونی زیندەیی (Bioavailability): دوای بەکارهێنانی ژێرپێست، ئینۆکسەپارین سۆدیۆم بە خێرایی و تەواوی هەڵدەمژرێت. بەردەستبوونی زیندەیی نزیکەی 100٪ ە. - دابەشبوون لە جەستەدا (Distribution): قەبارەی دابەشبوون نزیکەی 5 لیترە. - میتابۆلیزم و دەرچوون (Metabolism & Excretion): ئینۆکسەپارین سۆدیۆم لەلایەن جگەرەوە میتابۆلیزە دەکرێت و لە ڕێگەی گورچیلەکانەوە دەردەچێت. - نیوە تەمەن (Half-life) و کاتی گەیشتن بە لوتکەی بەرزترین چڕی: نیوە تەمەنی لابردنی ئینۆکسەپارین سۆدیۆم نزیکەی 4-5 کاتژمێرە دوای بەکارهێنانی یەک دۆز. کاتی گەیشتن بە لوتکەی بەرزترین چڕی لە خوێندا نزیکەی 3-5 کاتژمێرە دوای بەکارهێنانی ژێرپێست. • بەکارهێنانەکانی کلینیکی: - بەکارهێنانی سەرەکی و پەسەندکراو: * ڕێگریکردن لە خوێنبەستن لە قووڵایی دەمارەکان (DVT) کە لەوانەیە ببێتە هۆی گیرانی سییەکان (Pulmonary Embolism) لە نەشتەرگەرییەکاندا، بەتایبەتی نەشتەرگەری گۆڕینی جومگەکان. * چارەسەرکردنی خوێنبەستن لە قووڵایی دەمارەکان (DVT) کە لەوانەیە ببێتە هۆی گیرانی سییەکان (Pulmonary Embolism). * ڕێگریکردن لە خوێنبەستن لە نەخۆشانی نەخۆشی دڵ کە ناجێگیرە (Unstable Angina) یان جەڵتەی دڵ (Non-Q-wave Myocardial Infarction). * چارەسەرکردنی جەڵتەی دڵ (STEMI) لەگەڵ دەرمانی تواێنەری خوێن (Thrombolytic). - بەکارهێنانی لاوەکی (Off-label uses) ئەگەر هەبێت: * ڕێگریکردن لە خوێنبەستن لە بۆڕییەکانی گورچیلە لە کاتی شۆردنی گورچیلە (Hemodialysis). - نەخۆشییە ئامانجەکان: نەخۆشییەکانی خوێنبەستن، نەخۆشییەکانی دڵ. - سوودەکانی چارەسەرکردن و ئەنجامەکان: ڕێگریکردن لە دروستبوونی خوێنبەستن، کەمکردنەوەی مەترسی گیرانی خوێنبەرەکان، باشترکردنی ئەنجامەکانی نەشتەرگەری و چارەسەری نەخۆشییەکانی دڵ. • کاریگەری و کات بۆ دەرکەوتنی سوود: - کاتی دەستپێکردنی کاریگەری: کاریگەری دژەخوێنبەستن بە خێرایی دەست پێدەکات دوای بەکارهێنانی. - ماوەی کارکردنی دەرمان: ماوەی کارکردنی دەرمان نزیکەی 12 کاتژمێرە. - کارلێکەکانی دەرمانی (Drug Interactions): دەرمانەکانی دژەخوێنبەستنی تر، دەرمانەکانی دژە هەوکردن (NSAIDs)، ئەسپرین دەتوانن مەترسی خوێنبەربوون زیاد بکەن. - کاریگەری خۆراک لەسەر هەڵمژین: خۆراک کاریگەری نییە لەسەر هەڵمژینی ئینۆکسەپارین سۆدیۆم. • تایبەتمەندییەکانی گرنگ: - خاڵە کلینیکییە تایبەتەکان: پێویستە ئاگاداری بوونی کێشەی گورچیلە بیت، چونکە دەکرێت پێویست بکات دۆز کەم بکرێتەوە. - جیاوازی لە دەرمانە هاوشێوەکان: ئینۆکسەپارین سۆدیۆم هیپارینی کێش کەمە، کە کاریگەرییەکەی پێشبینی کراوترە و پێویستی بە چاودێری بەردەوام نییە وەک هیپارینی بێ کێش. - پرۆفایلی سەلامەتی و گرنگی چارەسەری: بەگشتی سەلامەتە، بەڵام مەترسی خوێنبەربوون زیاد دەکات. گرنگە بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت لەو نەخۆشانەی کە مەترسی خوێنبەربوونیان هەیە.

جۆری دەرمان

نیشانەکان

• ڕێگریکردن لە خوێنبەستن لە قووڵایی دەمارەکان (DVT) دوای نەشتەرگەری گۆڕینی جومگەکان.
• چارەسەرکردنی خوێنبەستن لە قووڵایی دەمارەکان (DVT) لەگەڵ یان بێ گیرانی سییەکان (Pulmonary Embolism).
• ڕێگریکردن لە خوێنبەستن لە نەخۆشانی نەخۆشی دڵ کە ناجێگیرە (Unstable Angina).
• چارەسەرکردنی جەڵتەی دڵ (Non
• wave Myocardial Infarction).
• ڕێگریکردن لە خوێنبەستن لە بۆڕییەکانی گورچیلە لە کاتی شۆردنی گورچیلە (Hemodialysis).
• چارەسەرکردنی جەڵتەی دڵ (STEMI) لەگەڵ دەرمانی تواێنەری خوێن (Thrombolytic).
• ڕێگریکردن لە خوێنبەستن لە نەخۆشانی تووشبوو بە نەخۆشییەکی تری مەترسیدار کە جووڵەیان کەم بووەتەوە.

دژە نیشانەکان

• هەستیاریی زۆر بەرامبەر بە ئینۆکسەپارین سۆدیۆم یان هیپارین.
• خوێنبەربوونی چالاک و مەترسیدار.
• مێژووی کەمبوونەوەی پەڕەکانی خوێن (Thrombocytopenia) بەهۆی هیپارینەوە (HIT).
• نەخۆشییەکانی خوێنبەربوون.
• برینداریی گەورەی دەزگای دەماری ناوەندی (Central Nervous System).
• نەشتەرگەریی چاو
• مێشک یان دڕکەپەتک.
• کاریگەرییە باوەکان (Common):
• خوێنبەربوون لە شوێنی دەرزی لێدان.
• ئازار لە شوێنی دەرزی لێدان.
• کەمبوونەوەی پەڕەکانی خوێن (Thrombocytopenia).
• کاریگەرییە سەختەکان (Serious
• need immediate medical attention):
• خوێنبەربوونی مەترسیدار.
• هەستیاریی زۆر (Anaphylaxis).
• ئیفلیجی (Paralysis) بەهۆی خوێنبەربوون لە دەوری دڕکەپەتک (Spinal Hematoma).

کارەساتەکان

• کاریگەرییە باوەکان (Common):
• خوێنبەربوون لە شوێنی دەرزی لێدان.
• شینبوونەوە.
• ئازار لە شوێنی دەرزی لێدان.
• کەمبوونەوەی پەڕەکانی خوێن (Thrombocytopenia).
• need immediate medical attention):
• هەستیاریی زۆر (Anaphylaxis).
• ئیفلیجی (Paralysis) بەهۆی خوێنبەربوون لە دەوری دڕکەپەتک (Spinal Hematoma).
• کاریگەرییە سەختەکان (Serious
• خوێنبەربوونی مەترسیدار.

ئاگادارییەکان

• • ئاگاداری بۆ دووگیانی و شیردان: ئینۆکسەپارین سۆدیۆم دەتوانرێت لە کاتی دووگیانیدا بەکاربهێنرێت ئەگەر پێویست بێت، بەڵام دەبێت لەژێر چاودێری پزیشکدا بێت. نازانرێت ئایا دەچێتە ناو شیری دایکەوە یان نا، بۆیە دەبێت ئاگاداری شیردان بیت. • ئاگاداری بۆ لێخوڕین لەسەر ئۆتۆمبێل/ئامێرەکان: ئینۆکسەپارین سۆدیۆم کاریگەری نییە لەسەر توانای لێخوڕین یان بەکارهێنانی ئامێرەکان. • کارلێکی دەرمانی گرنگەکان: دەرمانەکانی دژەخوێنبەستنی تر، دەرمانەکانی دژە هەوکردن (NSAIDs)، ئەسپرین دەتوانن مەترسی خوێنبەربوون زیاد بکەن. • خاڵەکانی تری گرنگ: پێویستە بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت لەو نەخۆشانەی کە مەترسی خوێنبەربوونیان هەیە، وەک نەخۆشانی برینی گەدە یان ڕیخۆڵە، نەخۆشانی نەشتەرگەری مێشک یان دڕکەپەتک، نەخۆشانی نەخۆشییەکانی خوێن. • پێویستە پشکنینی خوێن ئەنجام بدرێت بۆ زانینی ئاستی پەڕەکانی خوێن بە شێوەیەکی بەردەوام. • لەکاتی بەکارهێنانی ئەم دەرمانەدا، پێویستە ئاگاداری نیشانەکانی خوێنبەربوون بیت، وەک شینبوونەوە، خوێنبەربوون لە پووک، خوێنبەربوون لە لووت، میزکردنی خوێناوی، پیسایی ڕەش.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتووان (Adults): • دۆزی ئاسایی: بەپێی حاڵەتەکە دەگۆڕێت. بۆ ڕێگریکردن لە خوێنبەستن دوای نەشتەرگەری، 40 ملگم یەک جار لە ڕۆژێکدا بە ژێرپێست دەدرێت. بۆ چارەسەرکردنی خوێنبەستن، 1 ملگم/کگم دوو جار لە ڕۆژێکدا یان 1.5 ملگم/کگم یەک جار لە ڕۆژێکدا بە ژێرپێست دەدرێت. • دۆزی زۆرترین لە ڕۆژێکدا: بەپێی حاڵەتەکە دەگۆڕێت، بەڵام نابێت لە 1.5 ملگم/کگم تێپەڕێت ئەگەر یەک جار لە ڕۆژێکدا بەکاربهێنرێت. • ماوەی نێوان دۆزەکان: ئەگەر دوو جار لە ڕۆژێکدا بەکاربهێنرێت، 12 کاتژمێر لە نێوانیاندا بێت. • ماوەی چارەسەر: بەپێی حاڵەتەکە دەگۆڕێت، بەڵام بە گشتی لە 5-10 ڕۆژ زیاتر نییە. منداڵان (Pediatric): • دۆز بەپێی تەمەن یان کێش: دۆز بۆ منداڵان لەلایەن پزیشکی پسپۆڕەوە دیاری دەکرێت بەپێی کێش و تەمەن و حاڵەتی تەندروستی منداڵەکە. • سنووری تەمەن: بەکارهێنانی ئینۆکسەپارین سۆدیۆم لە منداڵاندا پێویستی بە وریاییەکی زۆر هەیە و تەنها لەژێر چاودێری پزیشکی پسپۆڕدا دەبێت. • ئاگادارییەکانی تایبەت: پێویستە دۆز بە وریاییەوە دیاری بکرێت بە لەبەرچاوگرتنی مەترسی خوێنبەربوون. تێبینییەکان: • ڕێنماییەکانی بەکارهێنان: دەرزییەکە دەبێت بە شێوەیەکی تەواو ستوونی بدرێت لە ژێر پێستدا. شوێنی دەرزییەکە مەسەج مەدە. • گۆڕانکاری بۆ کێشەی گورچیلە یان جگەر ئەگەر پێویست بێت: لە نەخۆشانی کێشەی گورچیلەیان هەیە، پێویستە دۆز کەم بکرێتەوە. لە نەخۆشانی کێشەی جگەریان هەیە، پێویستە بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت.

سەرچاوەکان

• LOVENOX® (enoxaparin sodium injection) Label — U.S. Food and Drug Administration (FDA) — 2022
• Clexane® (enoxaparin sodium) Summary of Product Characteristics — European Medicines Agency (EMA) — 2023
• Enoxaparin versus unfractionated heparin for venous thromboembolism prevention after total hip arthroplasty: a randomized trial. — The Journal of Bone and Joint Surgery — 2014
• Enoxaparin Sodium Injection, USP — USP — 2023
• Efficacy and safety of enoxaparin for extended thromboprophylaxis after major gynecologic surgery: a randomized clinical trial. — American Journal of Obstetrics and Gynecology — 2018
• European Medicines Agency (EMA) - Clexane - Assessment report — EMA — 2014