cyclosporine

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەرمانێکی سەرکوتکەری سیستەمی بەرگرییە (immunosuppressant). - گروپی کیمیایی/چارەسەری: سیکلۆسپۆرینەکان (Cyclosporines). - میکانیزمی کردار: سیکلۆسپۆرین کاردەکات بە سەرکوتکردنی چالاکیی خانەکانی T کە ڕۆڵیان هەیە لە ڕەتکردنەوەی ئەندامە چێنراوەکان و هەروەها لە نەخۆشییە خۆکاربەرگرییەکان (autoimmune diseases). بە شێوەیەکی تایبەت ئەنزیمی کالسینۆرین (calcineurin)inhibit دەکات کە پێویستە بۆ چالاککردنی خانەکانی T. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: جیاوازە بەپێی formula و بەکارهێنانی هاوکات لەگەڵ خواردن. - بەردەستبوونی زیندەیی (bioavailability): جیاوازە لە نێوان formulaـەکاندا. Neoral بەراورد بە Sandimmune بەردەستبوونی زیندەیی بەرزترە. - نیوە تەمەن (half-life): نزیکەی 19-27 کاتژمێر. - لوتکەی چڕیی پلازما (peak plasma concentration): بەپێی formula و کاتی وەرگرتن دەگۆڕێت. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: ڕێگریکردن لە ڕەتکردنەوەی ئەندامە چێنراوەکان وەکو گورچیلە، جگەر، دڵ، و سییەکان. - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەری نەخۆشییە خۆکاربەرگرییەکان وەکو سۆدەفی (psoriasis)، ڕۆماتیزمی جومگەکان (rheumatoid arthritis)، و نەخۆشی کرۆن (Crohn's disease). - مەرجەکانی ئامانج: نەخۆشە چێنراوەکان و ئەوانەی نەخۆشی خۆکاربەرگرییان هەیە. - سودەکانی چارەسەرکردن: ڕێگریکردن لە ڕەتکردنەوەی ئەندامە چێنراوەکان، کۆنتڕۆڵکردنی نیشانەکانی نەخۆشییە خۆکاربەرگرییەکان. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: لە ماوەی چەند ڕۆژێکەوە تا چەند هەفتەیەک، بەپێی حاڵەتەکە. - ماوەی کارکردن: تا کاتێک دەرمانەکە بەردەوام وەربگیرێت. - کارلێکەکانی دەرمان: زۆر دەرمان کاریگەری لەسەر ئاستی سیکلۆسپۆرین لە خوێندا دەبێت، بۆیە پێویستە ئاگاداری کارلێکەکان بیت. - مەودای چارەسەری (therapeutic range): پێویستە بە وریایی کۆنتڕۆڵ بکرێت بۆ ئەوەی کاریگەر بێت و زیانی نەبێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: immunosuppressantە کە بە شێوەیەکی تایبەت خانەکانی T سەرکوت دەکات. - سوودەکانی: ڕێگریکردن لە ڕەتکردنەوەی ئەندامە چێنراوەکان، کۆنتڕۆڵکردنی نەخۆشییە خۆکاربەرگرییەکان. - گرنگی کلینیکی: پێویستە بە وریایی بەکاربهێنرێت بەهۆی کاریگەرییە لاوەکییەکانی و کارلێکەکانی لەگەڵ دەرمانەکانی تر. - پرۆفایلی سەلامەتی: دەبێت بە وریایی بەکاربهێنرێت و چاودێری بکرێت بۆ ئەوەی کاریگەرییە لاوەکییەکان کەم بکرێنەوە.

نیشانەکان

• * ڕێگریکردن لە ڕەتکردنەوەی گورچیلە، جگەر، دڵ، و سییەکان دوای چاندن.
• * چارەسەری سۆدەفی (psoriasis) کە وەڵام ناداتەوە بۆ چارەسەرەکانی تر.
• * چارەسەری ڕۆماتیزمی جومگەکان (rheumatoid arthritis) لەگەڵ دەرمانەکانی تر.
• * چارەسەری هەندێک جۆری نەخۆشی گورچیلە (nephrotic syndrome).

کارەساتەکان

• * زیادبوونی فشاری خوێن (hypertension).
• * زیادبوونی مووی لەش (hirsutism).
• * تێکچوونی گورچیلە (renal dysfunction).
• * لەرزین (tremor).

ئاگادارییەکان

• سیکلۆسپۆرین دەتوانێت ببێتە هۆی کێشەی گورچیلە
• فشاری خوێن بەرز
• و زیادبوونی مەترسی تووشبوون بە هەوکردن. هەروەها دەتوانێت ببێتە هۆی شێرپەنجەی پێست. گرنگە بەردەوام پشکنینی پزیشکی بکەیت بۆ ئەوەی ئاستی دەرمانەکە لە خوێندا کۆنتڕۆڵ بکرێت و هیچ کاریگەرییەکی لاوەکیی نەبێت. نابێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر بەکاربهێنرێت بەبێ ڕاوێژکردن بە پزیشک.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو:
• دەرمانەکە دەبێت بەپێی ڕێنمایی پزیشکی پسپۆڕ بەکاربهێنرێت. دۆزەکە بەپێی جۆری نەخۆشییەکە، وەڵامی نەخۆش بۆ چارەسەرەکە، و ئاستی دەرمانەکە لە خوێندا دیاری دەکرێت. بۆ ڕێگریکردن لە ڕەتکردنەوەی ئەندامە چێنراوەکان، بە شێوەیەکی گشتی دۆزی سەرەتایی لە نێوان 10
• 15 mg/kg/day دەبێت، دابەش دەکرێت بەسەر دوو ژەمدا. پاشان، دۆزەکە بە وریایی دادەبەزێنرێت بۆ ئەوەی ئاستی دەرمانەکە لە مەودای چارەسەریدا بمێنێتەوە.
• منداڵان:
• دۆزەکە بۆ منداڵان هەمان بنەمای دۆزی پێگەیشتووانە، بەڵام پێویستە بە وریایی زیاتر کۆنتڕۆڵ بکرێت. دەرمانەکە دەبێت لەلایەن پزیشکی پسپۆڕەوە دیاری بکرێت. دۆزەکە بەپێی کێشی لەش و وەڵامی نەخۆش بۆ چارەسەرەکە ڕێکدەخرێت.

دووگیانی یان شیردەر

• سیکلۆسپۆرین دەتوانێت ببێتە هۆی کێشەی گورچیلە، فشاری خوێن بەرز، و زیادبوونی مەترسی تووشبوون بە هەوکردن. هەروەها دەتوانێت ببێتە هۆی شێرپەنجەی پێست. گرنگە بەردەوام پشکنینی پزیشکی بکەیت بۆ ئەوەی ئاستی دەرمانەکە لە خوێندا کۆنتڕۆڵ بکرێت و هیچ کاریگەرییەکی لاوەکیی نەبێت. نابێت لەگەڵ دەرمانەکانی تر بەکاربهێنرێت بەبێ ڕاوێژکردن بە پزیشک.

تاگ