cyclophosphamide

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەرمانی دژە شێرپەنجە (Anticancer medication), دەرمانی سەرکوتکەری بەرگری (Immunosuppressant). - گروپی کیمیایی/چارەسەری: دەرمانی ئەلکیلەیتینگ (alkylating agent). - میکانیزمی کردار: سایکلۆفۆسفاماید DNA لە خانە شێرپەنجەییەکاندا تێکدەدات، بەمەش گەشەیان ڕادەگرێت و دەیانکوژێت. هەروەها، کار لەسەر سیستەمی بەرگری دەکات و چالاکییەکانی کەم دەکاتەوە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: بە باشی لە ڕیخۆڵەکانەوە دەمژرێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: دەگۆڕێت بەپێی کەسەکە، بەڵام بە شێوەیەکی گشتی بەرزە. - نیوە تەمەن: نزیکەی 3-12 سەعات. - لوتکەی چڕیی پلازما: لە نێوان ١-٢ سەعاتدا دەگاتە لوتکە دوای بەکارهێنانی دەم. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەری شێرپەنجەی خوێن (Leukemia), شێرپەنجەی لیمف (Lymphoma), شێرپەنجەی مەمک (Breast cancer), شێرپەنجەی هێلکەدان (Ovarian cancer), شێرپەنجەی سی (Lung cancer). - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەری نەخۆشییە خۆئیمونییەکان (Autoimmune diseases) وەک ڕۆماتیزم (Rheumatoid arthritis), لوپوس (Lupus), نەخۆشی گورچیلە (Kidney disease). - مەرجەکانی ئامانج: خانە شێرپەنجەییەکان, سیستەمی بەرگری. - سودەکانی چارەسەرکردن: ڕاگرتنی گەشەی خانە شێرپەنجەییەکان, کەمکردنەوەی چالاکیی سیستەمی بەرگری. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: دەگۆڕێت بەپێی نەخۆشییەکە و وەڵامی نەخۆش. - ماوەی کارکردن: چەند ڕۆژێک تا چەند هەفتەیەک. - کارلێکەکانی دەرمان: کارلێک لەگەڵ دەرمانەکانی تردا دەکرێت، بۆیە پێویستە دکتۆر ئاگادار بکرێتەوە لە هەموو دەرمانەکان. - مەودای چارەسەری: مەودایەکی تەسکە، بۆیە پێویستە بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت و چاودێری بکرێت. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی خڕۆکە سپییەکانی خوێن (Leukopenia), بۆیە پێویستە بەردەوام پشکنینی خوێن بکرێت. - سوودەکانی: یارمەتیدەرە بۆ کۆنتڕۆڵکردنی شێرپەنجە و نەخۆشییە خۆئیمونییەکان. - گرنگی کلینیکی: پێویستە بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت بەهۆی کاریگەرییە لاوەکییەکانییەوە. - پرۆفایلی سەلامەتی: پێویستە لەژێر چاودێری پزیشکدا بەکاربهێنرێت و ڕێنماییەکان جێبەجێ بکرێن.

نیشانەکان

• * چارەسەری شێرپەنجەی خوێن (Leukemia), بەتایبەتی شێرپەنجەی خوێنی لیمفاویی توندی منداڵان (Acute Lymphoblastic Leukemia).
• * چارەسەری شێرپەنجەی لیمف (Lymphoma), وەکو هۆدجکین لیمفۆما (Hodgkin's Lymphoma) و نۆن
• هۆدجکین لیمفۆما (Non
• Hodgkin's Lymphoma).
• * چارەسەری نەخۆشییە خۆئیمونییەکان (Autoimmune Diseases) وەکو لوپوس (Systemic Lupus Erythematosus) و ڕۆماتیزم (Rheumatoid Arthritis) لەو حاڵەتانەی کە دەرمانەکانی تر کاریگەر نین.
• * بەکاردێت بۆ ئامادەکردنی نەخۆش پێش چاندنی ئێسقان (Bone Marrow Transplant).

کارەساتەکان

• * دڵتێکەڵهاتن و ڕشانەوە (Nausea and Vomiting): باوترین کاریگەری لاوەکییە.
• * وەرینی قژ (Hair Loss): بە شێوەیەکی کاتییە و دوای تەواوبوونی چارەسەر قژ دەڕوێتەوە.
• * کەمخوێنی و کەمبوونەوەی خڕۆکە سپییەکانی خوێن (Bone Marrow Suppression): دەبێتە هۆی زیادبوونی مەترسی تووشبوون بە هەوکردن.
• * هەوکردنی میزڵدان (Cystitis): دەبێتە هۆی ئازار لەکاتی میزکردن و بوونی خوێن لە میزدا.

ئاگادارییەکان

• * پێویستە بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت لەو کەسانەی کە کێشەی گورچیلە یان جگەریان هەیە. * دەکرێت مەترسی تووشبوون بە شێرپەنجەی تر زیاد بکات لە داهاتوودا. * گرنگە کە زۆر شلەمەنی بخورێتەوە بۆ خۆپاراستن لە هەوکردنی میزڵدان. * پێش بەکارهێنان
• پزیشک دەبێت ئاگادار بکرێتەوە لە هەموو دەرمانەکان و تەندروستی نەخۆش.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو: بڕی دیاریکراو دەگۆڕێت بەپێی جۆری شێرپەنجە و باری تەندروستی نەخۆش. بە شێوەیەکی گشتی، 40 بۆ 120 milligrams دەخورێت لە ڕێگەی دەمەوە ڕۆژانە، یان 400 بۆ 1800 milligrams دەدرێت لە ڕێگەی دەمارەوە (IV) بۆ هەر مەتر چوارگۆشەیەکی ڕووبەری جەستە (body surface area (BSA)), هەموو 2 بۆ 3 هەفتەیەک. بڕی دیاریکراو لە لایەن پزیشکی پسپۆڕەوە دیاری دەکرێت.
• منداڵان: بڕی دیاریکراو دەگۆڕێت بەپێی جۆری شێرپەنجە و باری تەندروستی منداڵەکە. بە شێوەیەکی گشتی 2 بۆ 8 milligrams دەخورێت لە ڕێگەی دەمەوە ڕۆژانە بۆ هەر کیلۆگرامێک لە کێشی لەش، یان 200 بۆ 600 milligrams دەدرێت لە ڕێگەی دەمارەوە (IV) بۆ هەر مەتر چوارگۆشەیەکی ڕووبەری جەستە (BSA), هەموو 2 بۆ 3 هەفتەیەک. بڕی دیاریکراو لە لایەن پزیشکی پسپۆڕەوە دیاری دەکرێت.

دووگیانی یان شیردەر

• * پێویستە بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت لەو کەسانەی کە کێشەی گورچیلە یان جگەریان هەیە. * دەکرێت مەترسی تووشبوون بە شێرپەنجەی تر زیاد بکات لە داهاتوودا. * گرنگە کە زۆر شلەمەنی بخورێتەوە بۆ خۆپاراستن لە هەوکردنی میزڵدان. * پێش بەکارهێنان، پزیشک دەبێت ئاگادار بکرێتەوە لە هەموو دەرمانەکان و تەندروستی نەخۆش.

تاگ