carboplatin

وەسف

• زانیارییە سەرەتاییەکان: - پۆلێنکردنی دەرمان: دەرمانی دژە شێرپەنجە. - گروپی کیمیایی/چارەسەری: derivative ی Platinum. - میکانیزمی کردار: Carboplatin کاردەکات بە تێکدانی DNA لە خانە شێرپەنجەییەکاندا، ئەمەش دەبێتە هۆی وەستانی گەشەی خانەکان و لەناوبردنیان. Platinum بە DNA دەلکێت و ڕێگری دەکات لە دووبارەبوونەوەی DNA و RNA، کە ئەمەش گرنگە بۆ مانەوەی خانە. • تایبەتمەندییە دەرمانناسییەکان: - ڕێژەی مژینی: لە ڕێگەی injection ـەوە بە خێرایی دەمژرێت. - بەردەستبوونی زیندەیی: بە تەواوی بەردەستە چونکە ڕاستەوخۆ دەخرێتە ناو خوێنەوە. - نیوە تەمەن: نزیکەی 5-6 سەعات. - لوتکەی چڕیی پلازما: دەگاتە لوتکە لە ماوەی injection ـەکەدا. • بەکارهێنانی پزیشکی: - بەکارهێنانی سەرەکی: چارەسەری شێرپەنجەی هێلکەدان، شێرپەنجەی سییەکان (small cell lung cancer). - بەکارهێنانی لاوەکی: چارەسەری شێرپەنجەی سەر و مل، شێرپەنجەی میزەڕۆ، شێرپەنجەی منداڵان. - مەرجەکانی ئامانج: خانە شێرپەنجەییە خێرا گەشەکردووەکان. - سودەکانی چارەسەرکردن: ڕێگری دەکات لە گەشەی شێرپەنجە و یارمەتی دەدات لە کەمکردنەوەی قەبارەی گرێکان. • کاریگەرییەکانی دەرمان: - کات بۆ کاریگەری: کاریگەرییەکانی لە ماوەی چەند ڕۆژێک یان هەفتەیەکدا دەردەکەون، بەپێی جۆری شێرپەنجەکە و وەڵامی نەخۆش. - ماوەی کارکردن: ماوەی کارکردنی دەرمانەکە پەیوەستە بە ژمارەی خولەکانی چارەسەر و باری تەندروستی نەخۆش. - کارلێکەکانی دەرمان: لەگەڵ دەرمانەکانی تردا کارلێک دەکات، بەتایبەتی دەرمانەکانی دژە هەوکردن و دەرمانەکانی گورچیلە. - مەودای چارەسەری: مەودایەکی دیاریکراوی هەیە و پێویستە بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت بۆ ڕێگریکردن لە کاریگەرییە لاوەکییەکان. • تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: - تایبەتمەندی تایبەت: کاریگەرییەکی بەهێزی هەیە لەسەر خانە شێرپەنجەییەکان بە تێکدانی DNA. - سوودەکانی: یارمەتی دەدات لە کۆنتڕۆڵکردنی گەشەی شێرپەنجە و باشترکردنی کوالێتی ژیانی نەخۆش. - گرنگی کلینیکی: یەکێکە لە دەرمانە گرنگەکان لە چارەسەری کیمیاییدا. - پرۆفایلی سەلامەتی: دەبێت بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت و چاودێری کاریگەرییە لاوەکییەکان بکرێت.

نیشانەکان

• * شێرپەنجەی هێلکەدان: بۆ چارەسەری سەرەتایی و چارەسەری دووبارەبووەوە.
• * شێرپەنجەی سییەکان (Small Cell): بۆ چارەسەری قۆناغی پێشکەوتوو.
• * شێرپەنجەی سەرو مل: بەتایبەت لەگەڵ تیشکدان.
• * شێرپەنجەی منداڵان: بەکاردێت بۆ چارەسەری چەند جۆرێکی شێرپەنجەی منداڵان.

کارەساتەکان

• * کەمی خڕۆکە سپی و خڕۆکە سوورەکان و platelets (myelosuppression).
• * دڵتێکەڵهاتن و ڕشانەوە.
• * ئازاری دەم (mucositis).
• * دابەزینی ئاستی بیستن (ototoxicity).

ئاگادارییەکان

• * Carboplatin دەتوانێت ببێتە هۆی کەمییەکی زۆر لە خڕۆکە خوێنییەکان (myelosuppression). پێویستە بەردەوام پشکنینی خوێن بکرێت بۆ چاودێریکردنی ئەم حاڵەتە. * دەبێت ئاگاداری کاریگەرییە لاوەکییەکانی گورچیلە بیت. پێش و لەکاتی چارەسەردا پێویستە پشکنینی گورچیلە بکرێت. * ئەگەر نیشانەی هەستیاریت هەبوو
• دەستبەجێ چارەسەرەکە بوەستێنە و سەردانی پزیشک بکە. * دەتوانێت زیان بە کۆرپەلە بگەیەنێت. پێویستە ژنان لە کاتی چارەسەردا دووربن لە سکپڕی.

دۆز و بەکارهێنان

• پێگەیشتوو: دەرمانەکە لە ڕێگەی IV ەوە دەدرێت. ژەمەکان بەپێی ڕووبەری جەستە (body surface area
• BSA) هەژمار دەکرێن و دەتوانن بەپێی وەڵامی نەخۆش و کاریگەرییە لاوەکییەکان بگۆڕدرێن. دۆزەکە بەشێوەیەکی گشتی لەنێوان 300
• 400 mg/m2 BSA دەبێت، کە هەر 3
• 4 هەفتە جارێک دەدرێت.
• منداڵان: ژەمەکە بەپێی BSA هەژمار دەکرێت و لەلایەن پسپۆڕی شێرپەنجەی منداڵانەوە دیاری دەکرێت. دەبێت بە وریاییەکی زۆرەوە چاودێری کاریگەرییە لاوەکییەکان بکرێت.

دووگیانی یان شیردەر

• * Carboplatin دەتوانێت ببێتە هۆی کەمییەکی زۆر لە خڕۆکە خوێنییەکان (myelosuppression). پێویستە بەردەوام پشکنینی خوێن بکرێت بۆ چاودێریکردنی ئەم حاڵەتە. * دەبێت ئاگاداری کاریگەرییە لاوەکییەکانی گورچیلە بیت. پێش و لەکاتی چارەسەردا پێویستە پشکنینی گورچیلە بکرێت. * ئەگەر نیشانەی هەستیاریت هەبوو، دەستبەجێ چارەسەرەکە بوەستێنە و سەردانی پزیشک بکە. * دەتوانێت زیان بە کۆرپەلە بگەیەنێت. پێویستە ژنان لە کاتی چارەسەردا دووربن لە سکپڕی.

تاگ